Windows'tan Linux'e Geçmek İsterseniz

Windows'tan Linux'a geçiş yapmak istiyorsanız, seçeceğiniz dağıtım (distro) büyük ölçüde sizin bilgi seviyenize ve deneyimden beklentilerinize bağlı.

Tek bir "en iyi" dağıtım yok, ama sizin için "en iyisi" mutlaka var. İşte karar vermenize yardımcı olacak, yeni başlayanlar için en kolay seçeneklerden daha gelişmiş olanlara doğru bir rehber.

Çoğu Yeni Kullanıcı İçin En İyi Tavsiye: Linux Mint

Eğer Windows'tan geliyorsanız ve en sorunsuz geçişi istiyorsanız, Linux Mint (Cinnamon masaüstü ile) tartışmasız en güvenli başlangıç noktasıdır.

Neden Windows kullanıcıları için harika?

    Tanıdık Arayüz: Düzen (başlat menüsü, görev çubuğu, sistem çekmecesi) size tanıdık gelecektir. Programlarınızı nasıl açacağınızı anlamak için günler harcamazsınız.
    Hiçbir Ayara Gerek Yok: Video oynatmak, internette gezinmek ve işinize hemen başlamanız için gerekli tüm sürücüler, codec'ler ve yazılımlar önceden yüklü gelir.
    Kararlılık ve Basitlik: Ubuntu tabanlıdır (Ubuntu da Debian tabanlıdır), bu da size devasa bir yazılım kütüphanesi ve sizi bunaltmayan uzun vadeli bir kararlılık sağlar.
    Harika Donanım Desteği: Hem yeni hem de eski bilgisayarlarda kutudan çıkar çıkmaz problemsiz çalışma eğilimindedir.

Linux Mint'i seçin eğer: Önceliğiniz Windows'tan sorunsuz, tanıdık ve problemsiz bir geçiş yapmaksa.

Diğer Mükemmel Seçenekler (Hedeflerinize Göre)

1. Modern, Profesyonel ve Kullanıcı Dostu Bir Deneyim İçin: Ubuntu

Ubuntu dünyanın en bilinen Linux dağıtımıdır ve bunun iyi bir sebebi vardır. Yeni başlayanlar için harika bir seçimdir.

Neden iyi bir seçim?

    Profesyonel ve Şık: Varsayılan GNOME masaüstü temiz, modern ve sezgiseldir, ancak Windows düzeninden biraz farklıdır.
    Devasa Topluluk Desteği: Bir sorun yaşarsanız, çözümü neredeyse her zaman bir internet araması kadar yakındır. En büyük topluluğa ve dokümantasyona sahiptir (maalesef bu kaynaklar genelde İngilizcedir, ancak browser/ tarayıcıların Translate/ Çevir özelliği ile sayfaları Türkçe'ye çevirmek mümkündür.)
    Geliştiriciler İçin Harika: Geliştirici topluluğu ve bulut platformlarından muazzam destek alır.
Olası Dezavantaj: Varsayılan GNOME masaüstü, Windows'tan farklı bir iş akışı kullanır. Özelleştirebilirsiniz ama kutudan çıktığı haliyle Mint'ten daha az "Windows'a benzer".

Ubuntu'yu seçin eğer: Modern, yaygın olarak desteklenen bir işletim sistemi istiyorsanız ve biraz farklı bir masaüstü arayüzü öğrenmek sizin için sorun değilse.

2. Eski veya Düşük Güçlü Donanımlar İçin: Lubuntu veya Xubuntu

Bunlar, daha hafif masaüstü ortamları kullanan Ubuntu'nun resmi "çeşitleri"dir (flavors).

Lubuntu (LXQt kullanır): Son derece hafif ve hızlı. Eski bir dizüstü bilgisayara veya düşük özellikli bir bilgisayara hayat vermek için ideal.
Xubuntu (XFCE kullanır): Hafif olması ve tam donanımlı olması arasında mükemmel bir denge sunar. XFCE, son derece özelleştirilebilir ve çok kararlıdır.

Lubuntu/Xubuntu'yu seçin eğer: Bilgisayarınız yavaş, eski veya sınırlı bellek/ RAM'e (örneğin, 4GB'tan az) sahipse.

3. "Öğrenmek ve Kurcalamak İstiyorum" Diyen Kullanıcılar İçin: Fedora Workstation

Fedora, en son yazılım sürümlerini Ubuntu veya Mint'ten daha erken sunmasıyla bilinir. Önde gelen bir kurumsal Linux şirketi olan Red Hat tarafından desteklenir.

Neden iyi bir seçim?
    En Güncel Yazılım: Linux dünyasının en yeni ve en harika özelliklerine sahip olursunuz.
    Temiz ve Saf: Standart GNOME deneyimini sunar, bu da standart Linux masaüstünü öğrenmek istiyorsanız harikadır.
    Açık Kaynak Odaklı: Katı bir şekilde açık kaynak yazılıma bağlı kalmasıyla bilinir, bu da temiz bir sistem isteyenler için bir artı olabilir.
Olası Dezavantaj: Hızlı sürüm döngüsü, her 6-13 ayda bir işletim sistemini yükseltmeniz gerektiği anlamına gelir. Ancak bu yükseltemeler genellikle problemsiz bir şekilde gerçekleşir.

Fedora'yı seçin eğer: Bir geliştirici, teknoloji meraklısı veya ön saflarda yer almak isteyen ve biraz daha dik bir öğrenme eğrisinden rahatsız olmayan biriyseniz.

Görsel Karar Rehberi

Kurmadan Önce Kritik Son Adımlar:

1.  Kurmadan Önce Deneyin! Yukarıda listelenen her dağıtım, "Canlı USB/CD, Live CD" oluşturmanıza izin verir. Bu, Windows'unuza dokunmadan, tüm işletim sistemini bir USB bellekten başlatıp çalıştırmanızı sağlar. Bu en önemli adımdır. Wi-Fi, ses ve grafik kartınızın sorunsuz çalışıp çalışmadığını test edebilirsiniz.
2.  Yazılımlarınızı Kontrol Edin: Günlük kullandığınız programların bir listesini yapın (ör. Photoshop, Microsoft Office). Linux alternatiflerini araştırın (ör. GIMP, LibreOffice, Krita). Bazı Windows'a özel yazılımlar için Wine gibi uyumluluk katmanlarını kullanabilirsiniz, ancak bu her zaman mükemmel çalışmaz.
3.  Verilerinizi Yedekleyin! Herhangi bir şey yapmadan önce, Windows'taki tüm önemli dosyalarınızın bir harici diske veya bulut depolama alanına güvenli bir şekilde yedeklendiğinden emin olun.

Son Sözüm:

Windows'tan geçiş yapan çoğu kişi için Linux Mint (Cinnamon Sürümü) ile başlayın. En yumuşak öğrenme eğrisini sunar ve ilk günden itibaren üretken olmanızı sağlar. Bir kere alıştıktan sonra, diğer dağıtımları her zaman keşfedebilirsiniz - işte Linux'un en eğlenceli yanı da budur!

Avusturya Silahlı Kuvvetleri, Microsoft Office'den LibreOffice'e geçiyor.

Dünyanın birçok yerinde hükümetler, özellikle Avrupalılar, Amerikan merkezli teknoloji şirketlerinin tehditleri karşısında Microsoft ürünlerinden açık kaynak kodlu uygulamalara geçiyor. Örneğin Danimarka, Almanya.

Son olarak Avusturya Silahlı Kuvvetleri geçen ay 16,000 iş istasyonunu Microsoft Office'den açık kaynak kodlu LibreOffice 'e geçirdi. 2020 de Microsoft Office'in zorunlu bulut (Cloud) hizmetlerine gittiğini gördüklerinde bu hamleyi planlamaya başladılar. Geçen ay MS Office 2016 tüm askeri bilgisayarlardan gitti. Bunun amacı sadece lisans ücretlerinden tasarruf değil elbette. Asıl amaç dijital egemenlik. Hassas askeri verilerin yabancı bulutlardan ziyade kendi sunuclarında tutmak. Avusturya Silahlı Kuvvetleri kendi sunucularında zaten Linux işletim sistemi kullanıyor.

Ülkemizdeki durum nedir bilmiyorum ama darısı bizim devlet kurumlarının başına diyorum.

Windows’tan Linux’a Geçen Kullanıcıların Karşılaşabileceği Zorluklar

Son yıllarda açık kaynak yazılımların yükselişiyle birlikte birçok kullanıcı Windows’tan Linux işletim sistemine geçiş yapmayı düşünmeye başladı. Linux, özgürlük, özelleştirme imkanı ve güvenlik gibi konularda kullanıcılarına birçok avantaj sunsa da, özellikle Windows'a alışkın kullanıcılar için bazı zorluklar da barındırıyor. Bu yazıda, Windows'tan Linux'a geçiş sürecinde karşılaşılabilecek temel zorluklara değineceğiz.

 

1. Farklı Kullanıcı Arayüzü

Windows kullanıcılarının en çok zorlandığı konulardan biri, masaüstü ortamlarının farklılığıdır. Linux’ta birden fazla masaüstü ortamı (GNOME, KDE Plasma, XFCE vb.) bulunur ve her biri farklı bir kullanım deneyimi sunar. Başlat menüsü, görev çubuğu veya pencere yönetimi gibi alışıldık ögeler Linux'ta farklı biçimlerde karşımıza çıkar. Bu farklılıklar, yeni kullanıcılar için başlangıçta kafa karıştırıcı olabilir. Ancak Windows 10 ve Windows 11 sürümlerinde de kullanıcı arayüzündeki değişilikler uzun zamandır Windows kullananalrında kafalarını karıştırdı. Ayrıca bugün tamamen Windows arayüzüne benze kullanıcı arayüzü olan Linux dağıtımları (distro) mevcuttur (Linux Mint gibi).

2. Yazılım Uyumluluğu

Windows’ta sıkça kullanılan bazı uygulamalar (örneğin Adobe Photoshop, Microsoft Office vb.) Linux üzerinde doğrudan çalışmayabilir. Her ne kadar alternatif açık kaynak yazılımlar (GIMP , LibreOffice gibi) veya Wine gibi çözümler bulunsa da, tam uyumluluk genellikle mümkün değildir. Bu da alışkanlıklarından vazgeçmek istemeyen kullanıcılar için ciddi bir engel oluşturabilir.

3. Donanım Uyumluluğu ve Sürücü Sorunları

Linux, birçok donanımı otomatik olarak tanısa da bazı özel veya yeni donanımlar için sürücü desteği eksik olabilir. Özellikle Wi-Fi adaptörleri, yazıcılar veya grafik kartları gibi bileşenlerde sürücü yükleme işlemi bazen komut satırı kullanmayı gerektirebilir. Bu durum, teknik bilgisi az olan kullanıcıları zorlayabilir. Ancak kişisel tecrübem bugüne kadar bu konuda hiçbir zorlukla karşılaşmadım.

4. Komut Satırına Olan Bağımlılık

Linux, grafik arayüzlerle çalışsa da bazı işlemler için komut satırına başvurmak gerekebilir. Windows’a alışık kullanıcılar için terminal kullanmak başta ürkütücü olabilir. Örneğin yazılım yüklemek, sistem güncellemek veya bazı yapılandırmaları yapmak için terminal komutları öğrenmek gerekebilir.

5. Alışkanlıkların Değişmesi

Windows kullanıcıları yıllarca belirli bir sistemle çalıştıkları için dosya yapısından, ayarlara kadar birçok konuda alışkanlık geliştirirler. Linux, farklı bir dosya sistemi hiyerarşisine, farklı güncelleme sistemine ve farklı güvenlik yaklaşımına sahiptir. Bu da geçiş sürecinde bir öğrenme eğrisi oluşturur.

6. Destek ve Topluluk Farklılığı

Windows kullanıcıları, sorun yaşadıklarında genellikle resmi teknik destek veya ücretli servislerden faydalanır. Linux dünyasında ise destek çoğunlukla topluluk forumları ve belgeler üzerinden sağlanır. Bazı kullanıcılar, bu durumu dezavantaj olarak görebilir.

Sonuç

Windows’tan Linux’a geçiş, ilk etapta bazı zorluklar barındırsa da uzun vadede kullanıcılara özgürlük, esneklik ve güvenlik gibi önemli kazanımlar sağlar. Bu geçiş süreci sabır, merak ve öğrenmeye açık olmayı gerektirir. Linux dünyasında her seviyeden kullanıcıya yönelik kaynaklar ve destekler mevcuttur. Zorluklar olsa da, bu yeni deneyim birçok kullanıcı için tatmin edici olabilir. 

Tek Dünya Düzeni

Şeytanın uşakları (Rockefeller ailesi, Rorthschild ailesi, Bill Gates gibi)  milyarlarca dolara sahip olunca kendilerini insanoğlunun da sahibi sanıyor.

Tek kendilerinin söz sahibi olduğu bir TEK DÜNYA DÜZENİ yaratmaya çalışıyorlar.

Bunun için yıllardır planlar yapıyorlar.

Dünya için bu nüfus fazla azaltılması gerekir diyorlar. Tabi kimin yaşayıp kimin öleceğine kendileri karar verecek.

Bill Gates yıllardır bunu açık açık söylüyor. İnternette birçok kaynak bulabilirsiniz. Sadece bir örnek vereyim (maalesef İngilizce):

 https://www.instagram.com/reel/DFk1CZyx1cb/?igsh=MWVkZjQxNGkwa3VlZw==

Dünya nüfusunu azaltmak için yaptıkları birinci seçenek AŞILAR. Bunu Bill Gates birçok konuşmasında yıllar önce söyledi.

Covid pandemisini çıkarıp bütün dünyaya henüz onaylanmamış ( acil kullanım onayı gibi bir saçmalıkla) mRNA aşısını yaptırdılar. Bunu aşı üretiminde çalışmış birisi olarak söylüyorum.

Aşı olmayanların seyahat özgürlüğüne bile engel oldular. 

Şimdi yapılan mRNA aşısından dolayı ne kadar insanın özellikle kalp hastalıklarından öldüğü ortaya çıktı. Yine internette birçok kaynak ve bilimsel araştırma var.

Hala ikinci bir pandemi gelecek diye açık açık söylüyorlar. Eğer kendileri çıkarmıyorsa nasıl biliyorlar.

İnsan nüfusunu azaltmanın bir diğer yolu AÇLIK ile insanları öldürmek.

Bunun için hatırlarsanız geçen yıl ve bu yıl da buğday tarlaları durduk yerde yanıyordu.

 https://www.ntv.com.tr/galeri/turkiye/bugday-tarlasinda-yangin-250-donum-kul-oldu,JhvHVr3fl0GQp-XLtML3FA/Xpcrf7F_l0uqUqmzQox9OA

Bu yıl dünyada ve ülkemizde ormanlar yanıyor.

Time dergisinin 26 Nisan / 3 Mayıs 2021 tarihli sayısının kapağı. Lütfen resme dikkat edin. Yangınlar birileri tarafından çıkarılıyor.

Orman demek yağış demek. Orman yoksa yağış olmaz. Yağış yoksa kuraklık olur ve üretim olmaz.

Bir küresel ısınma palavrası uydurdular. Bunu bahane ederek Paris İklim Anlaşmasını dünyaya dayattılar.

Ülkeler Türkiye'de dahil İklim Yasaları çıkarmaya başladı.

Bununla ülkelerin ekonomilerini, tarımını batırmak istiyorlar.

A-ke-pe iktidarı ülkeye yaptığı en büyük kötülüğü de yaparak İklim Kanununu Meclisten geçirdi.

A-ke-pe iktidarı  bu konuda da şeytanın uşaklarına hizmet etti.

ABD Başkanı Trump gelir gelmez Paris İklim Anlaşmasından ve Dünya Sağlık Örgütünden çıktı. Daha birçok ülkede Paris İklim Anlaşmasından çıkacaklarını açıkladı.

Ama A-ke-pe iktidarı İklim Kanunu çıkardı.

İklim Kanunu ülkemizde ekonomiyi, tarımı bitirecektir.

Yeni vergiler gelecek, fosil yakıtlı araçların kullanımı yasaklanacak insanların seyahat özgürlüğü engellecektir.

A-ke-pe iktidarının bakanları bunu açıkça söylemektedir.

https://www.instagram.com/reel/DIBFzjZBGlc/?igsh=azk0Ymw5djU5aDBz

Küresel ısınma için bir numaralı suçlu olarak inekleri ilan ettiler.  Bu nedenle birçok ülkede hayvancılık yasaklanıyor.

Ülkemizde de birçok ilde hayvancılığın yasaklandığı İle ilgili haberler geliyor.

https://www.instagram.com/reel/DKrIdsPIed_/?igsh=bXhkZXJtM3Ayem5j

https://www.instagram.com/reel/DIQyiSpNyYG/?igsh=eW5lamt2NzV2bmY1

İklim Kanunu ile ülkemizin bazı egemenlik hakları Birleşmiş Milletlere devredilmektedir.

Hayvancılığın yasaklanması ile insanlara böcek ve suni et yemeyi tavsiye etmektedirler.

Bu konuda birçok çalışma vardır. İnternette bulabilirsiniz.

Bill Gates uzun zamandır bu böcek ve suni et konusunu gündeme getirmektedir.

Bu arada bir bilgi teknolojileri firma kurucusu ve ortağı Bill Gates Dünya Sağlık Örgütünü esir almıştır.

Hergün medyada pandemi, aşılar, gıda konularında açıklamalar yapmaktadır.

Gates Vakfı 2021 yılında Afrika'da yenilebilir böcek konusunda araştırma içi 2.2 Milyon Dolar yardım yapmıştır.

https://www.gatesfoundation.org/about/committed-grants/2021/08/inv032416

Aynı Vakıf 2012 Yılında Böcek türlerini kullanarak besin açısından yoğun gıdaların verimli üretimi için bir yöntem geliştirmek." için 100 Bin Dolar yardımda bulunmuştur.

https://www.gatesfoundation.org/about/committed-grants/2012/05/opp1044748

Türkiye, ABD nin yaptığı gibi biran önce şeytana hizmet eden Paris İklim Anlaşmasından ve Dünya Sağlık Örgütünden çıkmalı, İklim Kanununu yürürlükten kaldırmalıdır.

Bu ülkemiz için en büyük beka sorunudur.

Bunun için iliniz milletvekillerine mesaj, telefon ile ulaşıp bu konuda ki itirazınızı iletin.

Yasal olarak tepkinizi her mecrada gösterin. Bu hepimizin geleceğimize olan borcumuzdur.

Son olarak A-ke-pe iktidarı bu yasayı neden çıkardı diye merak ediyorsanız bu haber nedenini açıklıyor.

 

https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-58917278

(Bu konudaki kaynaklar maalesef İngilizcedir. O nedenle İngilizce bilmeyenlerden özür diliyorum. Türk medyası bu konuları yazmaktan acizidir. )  

Dijital-Analog Dönüştürücü (DAC) Nedir ve Kalitesini Belirleyen Etmenler Nelerdir?

Her ne kadar ben analog formatta tercih etsemde günümüzde müzik ve ses içeriklerinin büyük çoğunluğu dijital formatta üretilmekte ve tüketilmektedir. Ancak kulaklarımız sadece analog ses dalgalarını algılayabildiği için, dijital sesin analog sinyallere dönüştürülmesi gerekmektedir. Bu dönüşümü sağlayan cihaza Dijital-Analog Dönüştürücü (Digital-to-Analog Converter) ya da kısa adıyla DAC denir.

RME ADI-2 DAC FS

DAC Nedir?

DAC, dijital olarak kaydedilmiş ses verilerini alarak bunları analog sinyallere dönüştüren bir donanım bileşenidir. Bu sayede hoparlörler veya kulaklıklar, dijital dosyada kayıtlı olan sesleri oynatabilir. DAC'ler, bilgisayarlarda, akıllı telefonlarda, müzik çalarlarda, ses arabirimlerinde ve yüksek kaliteli ses sistemlerinde bulunur.

DAC Kalitesini Belirleyen Faktörler

Bir DAC’in ses kalitesi, sadece kağıt üzerindeki teknik değerlerle değil, aynı zamanda tasarımı ve uygulama biçimiyle de belirlenir. İşte DAC kalitesini etkileyen başlıca unsurlar: 

1. Bir Derinliği ve Örnekleme Hızı (Bit Depth & Sample Rate)

• Bit derinliği (örneğin: 16-bit, 24-bit, 32-bit): Her örneğin ne kadar ayrıntı taşıyabileceğini belirler. Daha yüksek bit derinliği, daha geniş dinamik aralık anlamına gelir.

• Örnekleme hızı (örneğin: 44.1kHz, 96kHz, 192kHz): Saniyede kaç kez örnek alındığını belirtir. Teorik olarak daha yüksek örnekleme hızı, daha doğru ses üretimi sağlar.

Ancak, yüksek çözünürlük her zaman daha iyi ses anlamına gelmez; cihazın diğer bileşenleri ve dinleyicinin duyabileceği fark da önemlidir. 

2. Sinyal-Gürültü Oranı (SNR – Signal to Noise Ratio)

Sinyal ve istenmeyen gürültü arasındaki oranı ifade eder. Daha yüksek bir SNR değeri (örneğin 110 dB ve üzeri), daha temiz ve net bir ses anlamına gelir. 

3. Toplam Harmonik Bozulma (THD – Total Harmonic Distortion)

Bir DAC’in orijinal sinyali ne kadar bozduğunu gösteren ölçüdür. Düşük THD değeri, sinyale daha az bozulma eklendiğini ifade eder. THD genellikle %0.001 gibi çok küçük değerlerle ifade edilir. 

4. Analog Devre Kalitesi

Bir DAC’in dijital sinyali analog’a dönüştürdükten sonra geçtiği analog devrelerin kalitesi çok önemlidir. Kötü tasarlanmış bir analog çıkış, en iyi dijital işlemcileri bile boğabilir. Bu yüzden kondansatör yapısı gibi analog bileşenler büyük rol oynar. 

5. Saat (Clock) Kalitesi ve Jitter

"Dijital jitter", dijital sinyalin zamanlamasındaki mikroskobik hatalardır. Kalitesiz saat devreleri bu jitter’i artırarak sesin bozulmasına neden olabilir. Kaliteli DAC’ler genellikle düşük jitter'e sahip hassas saat devreleri kullanır. 

6. Güç Kaynağı

Kararlı ve temiz bir güç kaynağı, DAC'in performansını doğrudan etkiler. Gürültülü veya dengesiz güç kaynakları ses sinyaline parazit bulaştırabilir. 

Harici DAC’ler Neden Tercih Edilir?

Çoğu bilgisayar, telefon ve tabletin içinde dahili DAC bulunur. Ancak bu entegre çözümler genellikle düşük kaliteli analog devrelerle eşleştirildiğinden yüksek ses kalitesi sunamaz. Harici DAC’ler, daha kaliteli bileşenlere sahip olduklarından, ses deneyimini ciddi şekilde iyileştirebilir. 

Satın Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• Kulaklık/amp empedansı: Kulaklık ya da amfin yüksek empedanslıysa güçlü DAC/AMP tercih edilmeli.

• Bağlantı türü: USB-C mi, optik mi? Kullanacağın cihazlarla uyumlu olmalı.

• Taşınabilirlik: Seyahat ediyorsan pil ile çalışan taşınabilir DAC tercih etmelisin.

• Müzik tarzı: Bazı DAC’ler daha sıcak, bazıları nötr ses karakterine sahiptir.  

Sonuç

Bir DAC'in kalitesi, sadece çözünürlük ve örnekleme hızı gibi sayısal verilerle değil; analog devre kalitesi, güç kaynağı, saat devresi gibi mühendislik detaylarıyla da belirlenir. Müzik dinlemeyi ciddi bir hobi olarak görenler veya profesyonel sesle uğraşanlar için kaliteli bir DAC, sistemin en kritik parçalarından biridir. 

3 Mayıs

 

Milli Şef İnönü döneminde yapılan gizli komünizm faaliyetlerinden rahatsız olan yazar, şair ve tarihçi Hüseyin Nihal Atsız dönemin Başbakanı Şükrü Saracoğlu'na hitaben, dönemin Milli Eğitim Bakanı (Maarif Vekili)  Hasan Ali Yücel, yazar ve gazeteci Sabahattin Ali ve diğer bazı şahısları şikayet etmek üzere Orhun dergisinde 1 Mart 1944'te ve  bir ay sonra 1 Nisan 1944'te iki açık mektup yazar.

Yayımladığı iki “açık mektup”ta Atsız, II. Dünya Savaşının sonuna doğru Sovyetler Birliği’nin savaşı kazanma sürecine girmesi üzerine Türkiye’de artan komünist etkinliklerine dikkat çeker ve özellikle bunların eğitim alanında yapacağı yıkıcı etkileri açıklayarak, bu kötü gidişe bir “dur!” denilmesini ister. “Başvekil Saracoğlu Şükrü’ye” hitap eden mektuplarının ikincisinde Atsız, özellikle Millî Eğitim alanındaki komünist etkinliklerini ve faillerini ele alır, onları sırasıyla tanıtır ve yazısının sonunda o etkinlikleri destekleyen zamanın Milli Eğitim Bakanını istifaya davet eder.

Atsız’ın yayınladığı ikinci mektuptan sonra Sabahattin Âli, Nihal Atsız aleyhine hakaret davası açar. (1) 

26 Nisan 1944'de başlayan mahkemeye dönemin üniversite gençliği çok yoğun ilgi gösterir. Mahkeme heyeti duruşma salonuna zorlukla girer. Mahkeme 3 Mayıs 1944 gününe ertelenir.

3 Mayıs 1944 günü üniversite gençliği Nihal Atsız'a destek vermek amacıyla İstiklâl Marşı söyleyerek ve komünizm aleyhinde sloganlar atarak büyük bir gösteri düzenler. Mahkeme salonuna giremeyen gençler Ulus'a yürür.  O zaman Ulus'ta bulunan Başbakanlık binasına giderek Başbakan (Başvekil)  ile görüşmek isterler. Başbakan ile görüşemeyen gençler Anafartalara yönelir.  Dönemin hükümeti bu gösteriyi şiddetle bastırır. 3 Mayıs'taki gösterilere katılan gençler birer birer tespit edilip toplanır ve tutuklanır.

Sonraki günlerde devam eden duruşmalar da olaylı olur. 9 Mayıs’taki son duruşmada ise, Atsız 4 ay hapis ve 66 lira para cezasına mahkum olur. Ancak cezası tecil edilir.

Bu dava sonrası ülkede yayınlanan basın organlarında Türkçülük ve Turancılık karşıtı yazılar artar. Bakanlar Kurulu, 18 Mayıs 1944 günü, Anadolu Ajansı aracılığı ile bir “resmî tebliğ” yayımlar.  Milli Şef İnönü o yılın 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı törenlerinde Türkçüleri ve Türkçülüğü yargısız infaza tabi tutan bir nutuk verir. Milli Şef henüz soruşturma evresinde olan, haklarında bir dâvâ bile açılmamış bulunan kişileri peşin olarak mahkûm eder ve bütün suçları vatan ve milletlerini sevmek olan o genç insanları “fesatçı”, “vatan haini” olarak nitelendirir.

Mahkeme nedeniyle Ankara'da bulunan Atsız 9 Mayıs’ta, Reha Oğuz Türkkan’la birlikte tutuklanır.  Bu şekilde  kamuoyu bu konuda hazırlanırken ülke genelinde Türkçülerin evlerinde aramalar ve tutuklamalar başlar.  Çoğu Ankara ve İstanbul’da bulunan, yurdun değişik yerlerinde görevli olan veya yaşayan bazı kişiler de, ya Atsız’a mektup yazmış olmaları ya da Orhun dergisinin açtığı ankete katılmış bulunmaları bahane edilerek, tutuklanır.

Tutuklamalar sürerken nihayet 19 Mayıs günü tüm gazetelerde gizli bir Turancı örgütün ortaya çıkarıldığı haberi yayınlanacaktır. Tutklananlar o sırada sıkıyönetim uygulanmakta olan İstanbul'a götürülür.

Tutuklulardan sivil olanlar Sirkeci’deki, o yıllarda Emniyet Müdürlüğü olarak kullanılan Sansaryan Hanı’na, asker olanlar ise o zaman İstanbul’un Tophane semtinde bulunan Askerî Cezaevine kapatılırlar.

Tutuklanan siviller Sansaryan Han'ın son katında bir yatağın ancak sığdığı hücrelerde bazen iki kişi kalma zorunda bırakılır. Tutukluyu Sansaryan Hanı’nın bodrum katındaki “mezarlık hücresi”nde konuk etmek uyğulanan diğer bir işkence şeklidir. Atsız bu beş hücreden birinde  bir hafta tutulmuş, bu sürede şapkası küf bağlamıştır.

Başka bir etkili işkence yöntemi, hoşa gitmeyen ifadeler veren ve/ya hazır yazılı ifadeleri imzalamayan tutukluları, “tabutluk” veya “mutena hücre” denilen, dik tutulan tabut biçim ve oylumundaki oyuklara tıkmaktır. Çatı katındaki bu hücrelere yola getirilmesi düşünülen tutuklu oraya ayakta olarak sokulur, kollarından ve bacaklarından zincirlerle bağlanarak duvara asılır, kapısı kapatıldıktan sonra tepedeki ışık yakılır, işkence edilen “pes” edinceye veya bayılıncaya kadar orada tutulur.

Türkçülerin bu tabutluklar da aç ve susuz, 48 saat kalanları veya orada birkaç kez konuk edilenleri vardır.  Türkçülerden o işkenceye, Reha Oğuz Türkkan, Orhan Şaik Gökyay, Hikmet Tanyu, Hamza Sadi Özbek ve Osman Yüksel lâyık görülmütür.

Dayak, falaka, küfür yaygın ikence türlerindendir. Bunlardan nasiplenen birçok Türkçü tutuklu vardır. Onların biri Sait Bilgiç, bir diğeri de Mehmet Külâhlıoğlu'dur. Hikmet Tanyu’ya uygulanan başka bir işkence, başına tabanca dayanarak yapılan tehditdir. İşkencelerden Prof. Dr. Zeki Velidî Togan’ın payına da verildiği hücreyi haşerelerden temizlemek düşer.

Tophane’deki Askerî Cezaevinde tutulan sanık adayları bu tür maddî işkencelere uğramazlar. Ancak bu cezaevinde de şartlar çok kötüdür.

Yapılan işkenceleri sorumlulardan mahkeme savcısı da mahkemede kabul etmiştir. Ayrıca, ‘Türkçülük Dâvâsı’nın ilk soruşturmaları sırasında 15 çeşit işkence uygulandığını belirleyen Hikmet Tanyu, uzun uğraşıları sonunda, işkence ve zulümlerin dâvâ konusu yapılmasını başararak bunları yapanların yargılanması yolunu açmış fakat işkenceciler, 1950 yılında Demokrat Parti iktidarının çıkardığı af kanunundan yararlanıp yargılanmaktan kurtulmuşlardır(!).

3 Mayıs 1944'de Ankara’da yapılan bu görkemli gösteri ve yürüyüş, Sovyetler Birliğinin II. Dünya Savaşını sonlandıran bir zafer kazanma yolunda ilerlemesi karşısında, o zamana kadar yürüttüğü Alman yanlısı politikaya yön değiştirme telâşına düşen Milli Şef ve emrindekilere iyi bir fırsat gibi görünmüştür.

Bu dönemde yayınlarında Türk dünyasına ilişkin yazı, yorum ve haberlere çokça yer veren Türkçüler, tutsak Türklerin büyük çokluğu işgalindeki topraklarda yaşayan Sovyetler Birliği yöneticilerini zaten tedirgin etmektedir. Türkçülük aleyhine bir kampanya açılması ve başlıca Türkçülerin tutuklanıp cezalandırılması, Sovyetlere yönelişe, yani SSCB’nin kandırılabilmesine (!) yarar diye düşünülmüştür.

Tarihimize “Turancılık” veya 'Türkçülük' davası olarak geçen dava İstanbul 1. Sıkıyönetim (Örfi İdare)  Mahkemesinde görülür. 7 Eylül 1944'de başlayan toplam 23 sanığın yargılandığı dava 65 oturum sürer ve 29 Mart 1945 Perşembe günü karar verilir. Verilen kararla 13 sanık beraat eder, aralarında Prof. Dr. Zeki Velidî Togan, Hüseyin Nihal Atsız, Reha Oğuz Türkkan ve Alparslan Türkeş'inde bulunduğu on sanığa 10 yıla kadar uzanan değişik hapis ve sürgün cezaları verilir.

Daha sonra dava Askerî Yargıtay’a taşınır. Yüksek Mahkeme 31 Ekim 1945 tarihinde İstanbul 1. Sıkıyönetim Mahkemesi’nin bu kararını “usul ve esas yönünden” bozar ve davanın 2. Sıkıyönetim Mahkemesinde görülmesini karar verilir. Bu karar, 26 Ekim 1945 günü, yıldırım telgrafı ile İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığına bildirilerek tutukluların hemen salıverilmesi sağlanır. Böylece, kimi Türkçüler için 1 yıl beş buçuk ay süren hapis ve zindan hayatı sona erer.

26 Ağustos 1946 tarihinde başlayan ikinci yargılama sonunda 31 Mart 1947 tarihinde bütün sanıklar beraat eder.

Bu sonuç, davayı “icat eden” ve onu Türkçülere zulüm için bir alet olarak kullananları, özellikle de Milli Şef İnönü’yü ve Milli Eğitim Bakanı (Maarif Vekili) Hasan Ali Yücel’i, hiç memnun etmemiştir. İnönü, bundan kaynaklanan kızgınlığını, bu karardan sonra yaptığı bir Askerî Yargıtay ziyaretinden, mahkemenin başkanı ve kendisinin kırk yıllık arkadaşı olan Orgeneral Ali Fuat Erden‘in odasına uğrama nezaketini göstermeden ayrılarak ortaya koyar. Zaten, Erden Paşa ile Askerî Yargıtayın öteki üyeleri Tümgeneral Kemal Alkan ve Tugğeneral İsmail Berkok, kısa süre sonra emekliye sevkedilirler.

Türkçülük Günü

3 Mayıs'ın ilk yıldönümü olan 1945 senesinde o sıralarda Tophane'deki Askerî Cezaevinde tutuklu bulunan bir grup Türkçü tarafından bu yıldönümü anılır. Daha sonraki yıllarda ise çeşitli törenlerle kutlanmaya devam edilir ve Türk milliyetçilerinin bir geleneği olarak “Türkçülük Günü” kutlanmaya devam eder.

03 Mayıs 1944 ve onu izleyen olaylar Türk milliyetçiliği tarihinin önemli kilometre taşlarından biridir. O günü izleyen günler ve yıllar, Türk milliyetçilerinin bir cehennem hayatı yaşamasına sebep olmuş ve 1949’a kadar süren bu devlet terörü günleri Türkçülük hareketinde yeni bir uyanışın ışığı durumuna dönüşmüştür. Türkçülük, Türk kamuoyu ve toplumu ile o gün yapılan gençlik yürüyüşü ve gösterisinde tanışmıştır.

Haydi 3 Mayıs, Türkçüler Turancılar elele,
Tarihler bin dokuz yüz kırk dördü gösterdi,
Atsızım Bozkurtlara buyruğu verdi,
Yiğitçe buyruğa gönül verdiler,
Alparslanlar, Kokanlar, Orkun, İdiller,
Yürüyün, yürüyün haydi yiğitler,
Haydi 3 Mayıs, Türkçüler Turancılar elele,
Büyük Türk Milleti senin bayramın.

Haydi 3 Mayıs, Türkçüler Turancılar elele,
Dilde birlik, işte birlik, fikirde birlik,
Sağlanırsa o zaman kurulur dirlik,
Yürü yiğit yürü bugün senin günündür,
Bugün düğün günün, bayram günündür,
3 Mayıs Türkçünün düğün günüdür,
Haydi 3 Mayıs, Türkçüler Turancılar elele,
Büyük Türk Milleti senin bayramın.


(1) Sabahattin Ali’nin, savcıya ve Konservatuar Müdürü Orhan Şaik Gökyay’a “Ben dâvâ açmayacaktım, Hasan-Âli bey böyle istedi” itirafında bulunmuştur. Ayrıca Sabahattin Aliyi bu konuda Ulus gazetesi başyazarı ve milletvekili Falih Rıfkı Atay’ın kışkırttığı da bilinir.

Frekans Nedir? Audiophile Bakış Açısıyla Bas, Mid ve Tiz Frekanslar

Mükemmel sesin peşindeyseniz, frekansları anlamak kaçınılmazdır. Her ses sisteminde duyduğunuz müzik; basların gücü, orta frekansların doğallığı ve tizlerin ışıltısıyla hayat bulur. Bu yazıda bir audiophile gözüyle sesin üç temel bileşenini ele alıyoruz: Bas, Mid (Orta) ve Tiz frekanslar.

🔊 1. Bas Frekanslar (20 Hz – 250 Hz)

“Sadece duyduğun değil, hissettiğindir.”

Bas frekanslar müziğin temelidir. Derinliği, ağırlığı ve fiziksel gücü buradan gelir. İyi bir bas yalnızca güçlü değil, aynı zamanda detaylı ve kontrollü olmalıdır.

Bas alt kategorileri:

• Sub-bas (20–60 Hz): Hissedilen, ama nadiren duyulan bölge. Müziğe derinlik katar.

• Mid-bas (60–120 Hz): Davul vuruşları ve bas gitarın “vuruş” etkisi.

• Üst bas (120–250 Hz): Müzikte sıcaklık ve dolgunluk sağlar.

🎯 İpucu: Sisteminizin bu frekanslara bozulmasız inebilmesi için hem ekipman hem de oda akustiğine dikkat edin.

🎙️ 2. Orta Frekanslar (250 Hz – 4 kHz)

“Müziğin ruhu burada yatar.”

Orta frekanslar, müziğin kalbidir. Vokal, gitar, piyano, yaylılar... Hepsi burada. Bir sistemin ne kadar doğal çaldığını anlamak için önce orta frekanslara bakılır.

Orta frekansın bölümleri:

• Alt mid (250–500 Hz): Vokallerin ve enstrümanların dolgunluğu.

• Merkez mid (500 Hz – 2 kHz): Netlik, şeffaflık ve ayrım burada.

• Üst mid (2–4 kHz): Enstrümanların vuruş hissi ve detayları.

🎯 İpucu: Bu bölgeye yapılan fazla vurgu, sistemi yorucu hale getirebilir. Denge şart.

✨ 3. Tiz Frekanslar (4 kHz – 20 kHz)

“Detay burada gizli.”

Tizler, müziğin “hava”sını sağlar. Zil seslerinin ışıltısı, vokallerdeki nefes, ortamın ambiyansı... Tümü tiz frekanslarda gizlidir.

Tiz frekansın bölümleri:

• Alt tiz (4–6 kHz): Ayrıntı ve netlik hissi.

• Orta tiz (6–10 kHz): Şeffaflık ve doku.

• Üst tiz (10–20 kHz): Ambiyans, genişlik, ferahlık.

🎯 İpucu: Çok fazla tiz, müziği parlak gösterse de uzun vadede kulak yorar. Dengeli tiz, detaylı ve keyiflidir.

🎼 Son Söz: Denge Her Şeydir

Gerçek bir audiophile deneyimi, frekanslar arasında uyum ile mümkündür. Sisteminiz ne kadar pahalı olursa olsun, bas, mid ve tiz arasında dengesizlik varsa, gerçek müzik keyfi kaçınılmaz olarak bozulur.

🔊 Unutmayın:

“Mesele sadece duymak değil; anlamak, hissetmek ve müzikle bağ kurmak.”

Revox B750 Amplifikatör: İsviçre Hassasiyeti Ses Gücüyle Buluşuyor

Daha önce benim kullandığım JBL L100 Century hoparlör hakkında bir makale yazmıştım. Bu makalede de sistemimde olan Revox B750 amplifikatörden bahsedelim.

Hi-Fi tarihinde, bazı bileşenler sadece sesleriyle değil, aynı zamanda yapı kaliteleri, tasarım felsefeleri ve kalıcı cazibeleriyle efsanevi bir statüye ulaşır. Yaklaşık olarak 1977'den 1982'ye kadar üretilen Revox B750 entegre amplifikatör, şüphesiz bu ikonlardan biridir. Daha çok profesyonel Studer ve üst düzey tüketici Revox teyp cihazlarıyla tanınan İsviçreli üreticiden gelen B750, aynı hassas mühendislik ve sağlam güvenilirlik anlayışını ev ses sisteminin kalbine taşımıştır.

Profesyonellik Mirası

B750'yi anlamak için köklerini kabul etmek gerekir. Studer'in tüketici kolu olan Revox, genellikle profesyonel stüdyo ekipmanları ile üst düzey tüketici elektroniği arasındaki çizgiyi bulanıklaştırarak, uzun ömürlü ve tutarlı performans gösterecek şekilde tasarlanmış ekipmanlar üretti. Bu miras, B750'de hemen göze çarpar. Tasarımı, bazı çağdaş Japon amplifikatörlerinde yaygın olan gösterişli süslemelerden kaçınarak, amaca yönelik, neredeyse işlevseldir. Bunun yerine, temiz, mantıksal bir düzen, büyük soğutucular ve güven veren sağlam bir his sunar. Yapı kalitesi olağanüstüdür, genellikle "tank gibi üretilmiş" olarak tanımlanır ve yüksek kaliteli bileşenler ile modüler bir yapı felsefesi kullanır.

Tasarım ve Özellikler

B750, kendine özgü Avrupa estetiği ile anında tanınır. İlk MkI versiyonları genellikle gümüş bir ön panele sahipken, daha sonraki, daha güçlü MkII modelleri tipik olarak daha koyu gri veya antrasit bir kaplamaya sahipti. Temel özellikleri şunları içerir:

• Sağlam Güç Çıkışı: İlk B750 MkI, 8 ohm'a kanal başına mütevazı ama güçlü 40 watt güç sağlıyordu. Daha sonraki B750 MkII, çıtayı önemli ölçüde yükselterek, tipik olarak 8 ohm'a kanal başına 75-85 watt civarında derecelendirildi ve zorlu hoparlör yüklerini sürebilen etkileyici akım kapasitesine sahipti (genellikle 4 ohm'a daha yüksek derecelendirmelerle, bazen 110W'ı aşan değerlerle belirtilir).

• Kapsamlı Girişler: Dönemi için bol miktarda bağlantı sundu; genellikle Fono, Tuner, Aux ve iki Teyp (Tape) döngüsü (Revox'un teyp mirasını yansıtan) girişleri içeriyordu.

• Modüler Yapı: Dahili olarak B750, farklı bölümler (fono katı, güç amplifikatörü, ön amplifikatör) için tak-çıkar devre kartlarına sahipti. Bu, profesyonel ekipman tasarımını yansıtarak servis ve potansiyel yükseltmeleri kolaylaştırdı.

• Gelişmiş Koruma: Revox, hem amplifikatörü hem de bağlı hoparlörleri arızalara, kısa devrelere ve aşırı ısınmaya karşı korumak için gelişmiş koruma devreleri uyguladı.

• Kaliteli Kontroller: Ses ve ton kontrolleri için genellikle hassas kademeli potansiyometreler kullanıldı, bu da doğru ve tekrarlanabilir ayarlamalar sağladı.

• Mükemmel Kulaklık Amplifikatörü: Stüdyo soyunu yansıtan B750, çok çeşitli kulaklıkları etkili bir şekilde sürebilen yüksek kaliteli bir kulaklık çıkışı içeriyordu.

Ses Karakteri

Revox B750, genellikle şu şekilde tanımlanan ses kalitesiyle övülür:

• Nötr ve Doğru: Profesyonel köklerine sadık kalarak B750, kendi ses rengini eklemek yerine şeffaflık ve düşük distorsiyonu hedefledi. Müziği dürüstlük ve netlikle sundu.

• Dinamik ve Kontrollü: Önemli güç kaynağı ve sağlam çıkış katı ile B750, mükemmel dinamik aralık ve sıkı, kontrollü bas üretimi sağladı.

• Detaylı ve Açıklayıcı: Sert veya yorucu olmadan kayıtlardaki ince ayrıntıları çıkarabilir, anlayışlı bir dinleme deneyimi sunardı.

Belki bazı lambalı amplifikatörler veya belirli katı hal (solid-state) çağdaşları kadar "sıcak" veya "öfonik" olmasa da, B750'nin temiz, güçlü ve otoriter sesi, doğruluk ve gerçekçiliğe değer veren ciddi dinleyiciler arasında birçok hayran kazandırdı.

Mirası ve Günümüzdeki Yeri

Üretimi durduktan on yıllar sonra bile Revox B750, hala çok aranan bir vintage ses ekipmanı parçasıdır. Güvenilirlik konusundaki ünü, birçok ünitenin bugün hala çalıştığı anlamına gelir, ancak yaş kaçınılmaz olarak yıpranmaya neden olur. Potansiyel sahipler, orijinal performansı geri yüklemek ve uzun vadeli istikrarı sağlamak için kapasitörlerin (kondansatörlerin) ve diğer bileşenlerin değiştirilmesi ("recap" yapılması) gerekebileceğinin farkında olmalıdır.

Bugün neden bir B750 sahibi olunmalı?

1. Ses Kalitesi: Modern standartlara göre bile, iyi bakılmış bir B750, birçok çağdaş orta sınıf amplifikatöre rakip olabilecek üstün ses performansı sunar.

2. Yapı Kalitesi: Aşırı mühendislik ürünü yapısı, modern tüketici elektroniğinde nadiren bulunan dokunsal bir tatmin ve uzun ömür vaadi sunar.

3. Tarihi Önemi: Hi-Fi'nin "Altın Çağı"nda bir zirveyi temsil eder, İsviçre hassasiyetini ve mühendislik mükemmelliğini bünyesinde barındırır.

4. Estetik Cazibesi: Kendine özgü, işlevsel tasarımı, vintage ses meraklıları tarafından takdir edilen zamansız bir kaliteye sahiptir.

Sonuç

Revox B750 entegre amplifikatör, ses ekipmanlarının tavizsiz kalite ve doğru ses üretimine odaklanılarak inşa edildiği bir dönemin kanıtı olarak duruyor. Revox'un profesyonel ses uzmanlığını, seçici ev dinleyicisi için güçlü, güvenilir ve ses açısından etkileyici bir amplifikatöre başarıyla dönüştürdü. Hala etkileyici performans sunan bir ses tarihi parçası arayanlar için Revox B750, İsviçre hassasiyetiyle dövülmüş gerçek bir güç merkezi olan kalıcı bir klasik olmaya devam ediyor. İyi bakılmış bir örnek bulmak ve belki de profesyonel servis için bütçe ayırmak, sahibini yıllarca sürecek müzik keyfiyle ödüllendirebilir.

Güzel müzikli günler.

---

JBL L100 Century (Orijinal 1970'ler Modeli) – Efsanenin Hikayesi

Bu makalede benim de hifi sistemimde kullandığım JBL L100 Century hoparlöre bakalım. JBL L100 Century, 1970'lerin en ikonik hoparlörlerinden biri olarak kabul edilir. Günümüzdeki JBL100 Classic'in atası olan bu model, döneminin ses teknolojisini ve tasarımını yansıtır.  

1. Tarihçe ve Önemi 

- Çıkış Yılı: 1970 (JBL'in "Century" serisinin bir parçası).  
- Kült Statüsü: Dönemin stüdyolarında ve ev sistemlerinde yaygın kullanıldı.  
- Tasarım İkonu: Turuncu köpük ızgarası (Quadrex foam grille) ve ahşap kasa ile "retro" ses tutkunlarının gözdesi. 

2. Teknik Özellikler 

- Sürücüler: 
  - 12 inç woofer (LE20-1 serisi, güçlü bas).  
  - 5 inç midrange (LE5-2, vokal odaklı).  
  - 1 inç tweeter (LE25-1, titanyum kaplama değil, alüminyum).  
- Frekans Tepkisi: 45Hz – 17kHz (±3dB).  
- Hassasiyet: 89dB (1W/1m).  
- Empedans: 8 Ohm (nominal).  
- Kasa: Kalın MDF + gerçek ahşap kaplama (genellikle ceviz veya gül ağacı).  

 

3. Ses Karakteri 

✅ Güçlü Yönleri: 
- Dinamik ve Enerjik Ses: Özellikle rock, funk ve disco gibi türlerde efsanevi performans.  
- Vurgulu Bas ve Orta Frekanslar: Canlı bir sunum sunar (modern nötr hoparlörlerden farklı).  
- Yüksek Ses Seviyelerinde Dayanıklı: Parti ve yüksek volüm kullanımları için ideal.  

⚠ Zayıf Yönleri: 

- Sınırlı Tiz Detayı: Günümüz tweeter'ları kadar detay vermez (17kHz üstü kesinti).  
- Biraz "Boxy" Ses: Kasa rezonansı nedeniyle orta frekanslarda hafif renklenme.  

4. Orijinal vs. L100 Classic Karşılaştırması 

| Özellik                   L100 Century (1970'ler)        | L100 Classic (Modern)        |  
|---------------------------|--------------------------------------------|-------------------------------------------  |  
| Tweeter               | Alüminyum (LE25-1)              | Titanyum (2410H)                   |  
| Frekans Tepkisi | 45Hz – 17kHz                          |  40Hz – 40kHz                           |  
| Kasa Tasarımı     | Daha ince baffle                    |  Geliştirilmiş iç yapı                |  
| Ses Tarzı               | Vintage, renkli                       |  Daha dengeli, detaylı             |  

5. İkinci El Pazarı & Fiyat 

- Fiyat Aralığı: 
  - Restore Edilmiş: ~$1,500 – $3,000 (çift).  
  - Orjinal Haliyle: ~$800 – $1,500 (çift).  
- Dikkat Edilmesi Gerekenler: 
  - Köpük Izgara: Genelde çürümüş olur, yenilemek gerekebilir.  
  - Sürücüler: Orijinal LE serisi sürücüler aranmalı (sonradan değiştirilenler değerini düşürür).  
  - Kabin Kondisyonu: Ahşap çizikler veya şişme olup olmadığı kontrol edilmeli. 

6. Hangi Amplifikatör ile Kullanılmalı? 

Ben Revox B750 MkII amplifikatör ile kullanıyorum. Tavsiye edilen amplifikatörler şunlardır: 

- Döneminin Amplifikatörleri: 
  - Pioneer SX-1250, Marantz 2270 gibi vintage receiver'lar ile mükemmel uyum.  
- Modern Seçenekler: 
  - McIntosh MA252 (hibrit) veya Yamaha A-S801 (transistörlü).  
- Lambalı Amplifikatörler: 
  - Rogue Audio Cronus Magnum (bas kontrolü için 100W+ önerilir). 

7. Restorasyon İpuçları 

- Köpük Izgara: Türkiye'de bulmak biraz zor ama eğer eBay'den alışveriş yapabiliyorsanız orijinal desenli yedekler bulunabilir.  
- Sürücü Onarımı: Maalesef ülkemizde en sıkıntılı konu özellikle vintage Hifi cihazların tamir ve bakımı. Bu işi yapan/ yada yapabilecek çok fazla usta yok. araştırmak gerek. 
- Crossover Yenileme: Eski kondansatörler değiştirilerek ses kalitesi artırılabilir.  

Sonuç 

JBL L100 Century, vintage ses tutkunları için bir "kült" hoparlördür. Modern L100 Classic kadar detaylı olmasa da, döneminin ruhunu taşıyan enerjik ve eğlenceli bir ses sunar. Eğer ikinci el alacaksanız, orijinal parçaları ve restorasyon durumuna dikkat edin.  

L100 Century, orijinal plak baskılar (özellikle 1970'ler press'leri) ile daha otantik bir deneyim sunar.  Dijital dinliyorsanız  24-bit/96kHz kayıtları tercih edin (örneğin, Pink Floyd'un "Dark Side" remaster'ı).  

JBL L100 Century'yi test ederken 1970'lerin ruhunu taşıyan albümlerle başlayın. Eğer hoparlörünüz orijinal ve restore edilmişse, Pink Floyd, Stevie Wonder veya Led Zeppelin dinlerken kendinizi bir vintage stüdyoda gibi hissedeceksiniz!

İşte farklı türlerden seçilmiş bir liste:

Pink Floyd – "The Dark Side of the Moon" (1973), "Time" (davul girişi, bas derinliği), "Money" (panoramik stereo efektler).
Stevie Wonder – "Songs in the Key of Life" (1976), "Superstition" (synth bası ve klavye detayları), "I Wish" (trampet ve bas uyumu),
Miles Davis – "Kind of Blue" (1959, 1970'ler baskıları), "So What" (kontrbas ve trompetin sıcak tonu).
Kraftwerk – "Autobahn" (1974, 1970'ler analog synth'leri), "Autobahn" (22 dakikalık synth yolculuğu, panning efektleri).

Müzikli güzel günler dilerim.

Hoparlör Kalitesini Belirleyen Faktörler

Hoparlörlerin kalitesini değerlendirirken dikkat edilmesi gereken temel unsurlar şunlardır:  

1. Frekans Tepkisi (Frequency Response)

- Aralık (Range): Geniş bir frekans aralığı (örneğin, 20Hz–20kHz), hoparlörün derin basları ve net tizleri üretebilmesini sağlar.  
- Düzlük (Flatness): "Düz" bir frekans tepkisi, hoparlörün sesi olduğu gibi, aşırı vurgu veya eksiklik olmadan ilettiği anlamına gelir.  
- İnsan kulağı: Çoğu insan 20Hz–20kHz aralığını duyar, ancak bazı üst seviye hoparlörler daha geniş aralıklara çıkabilir.  

JBL L100 Hoparlör

2. Distorsiyon (THD – Toplam Harmonik Distorsiyon)

- Düşük distorsiyon (%1'den az) yüksek volümlerde temiz ses demektir.  
- Bas frekansları, hoparlör iyi tasarlanmamışsa ilk önce bozulmaya uğrar.  

3. Hassasiyet (Sensitivity)

- dB cinsinden ölçülür (1W/1m’de).  
- Yüksek hassasiyet (örneğin, 90dB+) hoparlörün daha az güçle daha yüksek ses çıkarabileceği anlamına gelir.  
- Amplifikatör seçimi için önemlidir (düşük hassasiyetli hoparlörler daha güçlü amplifikatör ister).  

4. Empedans (Ohm)

- Yaygın değerler: 4Ω, 6Ω, 8Ω.  
- Düşük empedans (4Ω) daha fazla güç çeker, zayıf amplifikatörleri zorlayabilir.  
- Çoğu ev hoparlörü uyumluluk için 6–8Ω aralığındadır.  

5. Sürücü (Driver) Kalitesi ve Tasarımı

- Woofer: Büyük sürücüler (6.5"–12") basları daha iyi işler.  
- Tweeter: Yumuşak kubbeli (pürüzsüz tizler) vs. metal kubbeli (keskin, bazen sert tizler).
- Midrange: Ayrı bir orta frekans sürücüsü, vokal netliğini artırır (3 yollu hoparlörlerde yaygın).  
- Kasa: Kapalı (sıkı bas) veya portlu (daha güçlü, geniş bas).  

6. Malzeme ve Yapı Kalitesi

- Kabin: Ağır ve yoğun malzemeler (MDF, ahşap) rezonansı azaltır.  
- İç destekler: Titreşimi önleyerek daha temiz ses sağlar.  
- Kumaş ızgara ve dış kaplama: Dayanıklılık ve estetik sağlar, ancak sese doğrudan etkisi yoktur.  

7. Yayılım (Dispersion) ve Ses Sahnesi (Soundstage)

- Geniş yayılım, daha sarmalayıcı bir dinleme deneyimi sunar.  
- Eksenden uzak performans, hoparlörün tam karşısında oturmuyorsanız önemlidir.  

8. Marka ve Fiyat Değerlendirmesi
- Ucuz hoparlörler (<$200) bas veya detay konusunda taviz verebilir.  
- Orta seviye ($200–$1000) genelde en iyi performans/fiyat oranını sunar .  
- Üst seviye ($1000+) hassasiyet, özel malzemeler ve "audiophile" ayarları sunar.  

Hoparlör Kalitesi Nasıl Test Edilir?

✔ Bildiğiniz müziklerle test edin (caz, klasik veya bass ağırlıklı parçalar).  
✔ Vokal netliği, sıkı bas (dağınık değil) ve pürüzsüz tizler arayın.  
✔ Eksenden uzak performansı kontrol edin (oda içinde hareket ederek dinleyin).  
✔ Ölçümler ve incelemeleri okuyun (Maalesef bu konuda çok fazla kaynak yok. Ancak İngilizce  What Hi-Fi? gibi kaynaklardan yararlanılabilir). 

 
Sonraki makalede benim sistemdeki hoparlörüm JBL L100 Century modelini inceleyelim.

Müzikli tercihen (bu terim herkes tarafından faklı kullanılıyor. Bazıları tercihen bazıları tercihan diyor) analog müzikli güzel günler dilerim.

Linux İşletim Sistemini Bilgisayarınıza Kurmadan Test Etmek İstermisiniz?

Onlarca belki yüzlerce Linux işletim sistemi dağıtımı (distro) var. Bunları bilgisayarınıza kurmadan sadece Chrome, Firefox, yada herhangi bir internet tarayıcı (browser) üzerinde test etmeniz mümkün. Bunu için kullandığınız internet tarayıcısının adres çubuğuna 

https://distrosea.com/

yazıp bu siteye girmeniz yeterli. Buradaki Linux dağıtımlarından istediğiniz birine tıklayarak o Linux işletim sistemini test edebilirsiniz. Buradaki Linux dağıtımları İngilizce. Ama bu dağııtmların çoğunluğu bir bilgisayar kurulurken Türkçe'yi destekliyor.

Windows ve Linux İşletim Sistemlerinin Karşılaştırılması

 

İşletim sistemleri, bilgisayarların temel yapı taşlarıdır ve kullanıcıların donanım ile etkileşim kurmasını sağlar. Günümüzde en yaygın kullanılan iki işletim sistemi, Windows ve Linux'tur. MacOS donanım gerektirdiği için (yani macOS için bir Macbook bilgisayar almanız gerekir) kullanım oranı çok düşüktür. Windows ve Linux her ikisi de kendine özgü avantajlar ve dezavantajlar sunar. Bu yazıda, her ne kadar benim tercihim Linuz olsa da objektif olmak açısından Windows ve Linux'u çeşitli açılardan karşılaştırarak hangisinin sizin için daha uygun olabileceğini inceleyeceğiz.

1. Kullanıcı Dostluğu

Windows:
- Windows, özellikle son kullanıcılar için tasarlanmıştır. Grafiksel kullanıcı arayüzü (GUI) oldukça sezgiseldir ve yeni başlayanlar için kolay öğrenilebilir.
- Kurulumu ve kullanımı basittir. Sürücüler genellikle otomatik olarak yüklenir ve donanım uyumluluğu yüksektir.
- Microsoft Office gibi popüler yazılımlar Windows üzerinde sorunsuz çalışır.

Linux:
- Linux, özellikle komut satırı arayüzü (CLI) ile öne çıkar. Ancak, Ubuntu, Linux Mint, Fedora  gibi dağıtımlar (distro) kullanıcı dostu GUI'ler sunar.
- Yeni başlayanlar için öğrenme eğrisi daha dik olabilir, ancak temel bilgiler edindikten sonra kullanımı oldukça esnektir.
- Bazı donanımlar için sürücü desteği sınırlı olabilir, ancak açık kaynak topluluğu bu sorunları çözmek için sürekli çalışır. Tecrübele söyleyebilrim ki doanım uyumluluğu Windows'tan çok daha iyidir. 

2. Performans ve Kaynak Kullanımı

Windows:
- Windows, özellikle yeni sürümlerde, daha fazla sistem kaynağı tüketme eğilimindedir. Örneğin, Windows 10 ve 11, düşük donanımlı bilgisayarlarda yavaş çalışabilir. Windows sürümü yükseldikçe daha iy donanımlı bilgisayarlara ihtiyaç duyarsınız. Mesela günümüzde kullanıcıların sahip olduğu bir çok bilgisayar Windows 11 ile uymlu değildir.
- Arka planda çalışan birçok işlem ve hizmet, sistem kaynaklarını kullanır.

Linux:
- Linux, düşük donanımlı bilgisayarlarda bile yüksek performans sunar. Hafif dağıtımlar (örneğin, Lubuntu, Xubuntu), eski bilgisayarlarda bile sorunsuz çalışabilir.
- Kaynak kullanımı daha verimlidir ve arka planda çalışan gereksiz işlemler daha azdır.

3. Güvenlik

Windows:
- Windows, dünya çapında en yaygın kullanılan işletim sistemi olduğu için siber saldırıların ana hedefidir.
- Microsoft, düzenli güvenlik güncellemeleri yayınlar, ancak kullanıcıların antivirüs yazılımları kullanması önerilir.

Linux:
- Linux, açık kaynak kodlu olduğu için güvenlik açıkları hızlı bir şekilde tespit edilir ve kapatılır.
- Kullanıcı izinleri ve dosya sistemi yapısı, virüs ve kötü amaçlı yazılımlara karşı daha güvenlidir.
- Linux, özellikle sunucu ortamlarında güvenilir bir seçenektir.

4. Yazılım ve Uyumluluk

Windows:
- Windows, ticari yazılımlar için en geniş desteği sunar. Özellikle oyunlar, Adobe ürünleri ve Microsoft Office gibi popüler yazılımlar Windows üzerinde çalışır.
- Oyun oyuncuları için Windows, DirectX desteği nedeniyle tercih edilir.

Linux:
- Linux, açık kaynak yazılımlar ve ücretsiz alternatiflerle doludur. Örneğin, LibreOffice, Microsoft Office'e ücretsiz bir alternatiftir.
- Oyun desteği son yıllarda artmış olsa da, genellikle oyunlar için Windows hala daha iyi bir seçenektir.
- Wine gibi araçlarla bazı Windows yazılımları Linux üzerinde çalıştırılabilir.

5. Özelleştirme ve Esneklik

Windows:
- Windows, özelleştirme açısından sınırlıdır. Kullanıcılar temalar ve bazı ayarları değiştirebilir, ancak sistemin çekirdek yapısına müdahale etmek zordur.

Linux:
- Linux, tamamen özelleştirilebilir bir işletim sistemidir. Kullanıcılar, masaüstü ortamı, çekirdek ve diğer bileşenleri değiştirebilir.
- Farklı dağıtımlar (Ubuntu, Fedora, Arch Linux gibi) farklı ihtiyaçlara hitap eder.

6. Maliyet

Windows:
- Windows, lisanslı bir işletim sistemidir. Yeni bir bilgisayar satın alırken genellikle lisans ücreti dahildir, ancak ayrıca satın almak pahalı olabilir.

Linux:
- Linux tamamen ücretsizdir. Açık kaynak kodlu olduğu için herhangi bir lisans ücreti ödemenize gerek yoktur.

7. Topluluk ve Destek

Windows:
- Microsoft, resmi destek ve geniş bir teknik dokümantasyon sunar. Ayrıca, çevrimiçi forumlar ve topluluklar da mevcuttur.

Linux:
- Linux, güçlü bir açık kaynak topluluğuna sahiptir. Forumlar, bloglar ve belgeler aracılığıyla ücretsiz destek alabilirsiniz. 

Sonuç

Windows ve Linux, farklı ihtiyaçlara hitap eden iki farklı işletim sistemidir. Windows, özellikle son kullanıcılar ve oyuncular için ideal bir seçenektir. Linux ise geliştiriciler, sistem yöneticileri ve düşük donanımlı bilgisayar kullanıcıları için daha uygundur. Ayrıca, açık kaynak ve özelleştirme seçenekleriyle Linux, teknoloji meraklıları için büyük bir esneklik sunar.

Hangi işletim sistemini seçeceğiniz, ihtiyaçlarınıza, teknik bilginize ve bütçenize bağlıdır. Her iki işletim sistemini de deneyerek kendi ihtiyaçlarınıza en uygun olanı bulabilirsiniz.

Bu karşılaştırma, Windows ve Linux'un temel farklarını anlamanıza yardımcı olacaktır. Hangisini seçerseniz seçin, her iki işletim sistemi de kendi alanında avantajlar sunar. 

Linux Dünyayı Nasıl Ele Geçirdi (Kimse Fark Etmeden)

 

Bunu okuyorsanız, muhtemelen Linux kullanıyorsunuz - farkında olsanız da olmasanız da-. Ziyaret ettiğiniz web sitesi? Bir Linux sunucusunda barındırılır. Android telefonunuz mu? Linux çekirdeğinden güç alıyor. Uçak içi eğlence sistemleri ve akıllı TV'ler ve Wi-Fi yönlendiricileri gibi günlük cihazlar bile Linux ile çalışır.

Her yerde bulunmasına rağmen, birçok insan 1991’de bir hobi projesi olarak başlayan bir işletim sistemine ne kadar güvendiklerinin farkında değildir. Windows veya macOS'un aksine, Linux sessizce modern teknolojinin omurgası haline geldi. Açık kaynaklı, esnek ve güvenilir doğası, küresel açık kaynaklı topluluğun gücüyle birleştiğinde, hiç tantanası olmadan teknolojiyi değiştiren şeydir Linux.

Mütevazı Başlangıçlar: Bir Öğrencinin Projesi Nasıl Küresel Güç Oldu?

Linux, değiştirebileceği ve geliştirebileceği ücretsiz bir işletim sistemi isteyen Finlandiyalı bir bilgisayar bilimi öğrencisi olan Linus Torvalds tarafından kişisel bir proje olarak başladı. O zamanlar, UNIX tabanlı sistemler güçlü ama pahalı ve kısıtlayıcıydı, tipik olarak sadece büyük bütçeleri olan büyük kurumlarda erişilebilirdi. 1970lerde geliştirilen UNIX, birçok akademik ve kurumsal sistemin temeliydi, ancak lisanslı ve maliyetliydi.

Torvalds, GNU Genel Kamu Lisansı (GPL) kapsamında Linux'u yayınladı ve herkesin özgürce kullanmasına, değiştirmesine ve dağıtmasına izin verdi. Bu karar, Linux’u işbirlikçi bir çabaya dönüştürdü ve dünyanın her yerinden geliştiriciler büyümesine katkıda bulundu. Küçük bir proje olarak başlayan şey, o zamandan beri akıllı telefonlardan süper bilgisayarlara kadar her şeye güç veren sağlam bir işletim sistemine dönüştü.

Sunucuların Devralınması: Linux Neden İnternet'i Çalıştırıyor?

Gitnux.org'un araştırmasına göre, dünyanın en iyi bir milyon web sunucusunun %96'sından fazlası Linux'ta çalışıyor. Google, Facebook ve Amazon gibi devler, veri merkezleri için Linux tabanlı altyapıya bağımlıdır. Dünyanın en büyük video paylaşım platformu olan YouTube bile, her saniye yüklenen muazzam miktarda veriyi yönetmek için Linux tabanlı bir backend(*) üzerinde çalışıyor.

Bu hakimiyetin nedenleri basittir: istikrar, güvenlik ve maliyet verimliliği. Maliyetli lisans gerektiren Windows Server'ın aksine, Linux ücretsiz ve son derece özelleştirilebilir. Hafif doğası ve büyük miktarda trafiği minimum kesinti ile idare etme yeteneği, web hizmetlerine, bulut platformlarına ve kurumsal çözümlere ev sahipliği yapmak için tercih edilen seçimdir.

Ama Linux sadece teknoloji devleri için değildir. Küçük geliştiriciler ve meraklılar kendi sunucularını, web sitelerini ve uygulamalarını çalıştırmaları için Linux tercih eder. Linux açık kaynaklı olduğundan, herkes pahalı yazılım ücretlerinin yükü olmadan kişisel bir bilgisayarda veya düşük maliyetli bir bulut örneğinde bir web sunucusu kurabilir. İster bir portföy web sitesine, bir geliştirici test uygulamalarına veya bir blog çalıştıran bir içerik oluşturucu barındıran bir öğrenci olun, Linux çevrimiçi projeleri verimli bir şekilde yönetmek için gereken esnekliği ve performansı sağlar.

Ubuntu Server, Debian ve AlmaLinux gibi dağıtımlar, kullanıcıların tam kontrolle hizmet oluşturmasını ve dağıtmasını sağlayan, kendi kendine barındırılan platformlar için hafif, güvenilir seçenekler sunar. Birçoğu Linux için özel olarak tasarlanmış Apache, Nginx ve Docker gibi araçlar, bireylerin web sunucularını çalıştırmalarını, uygulama oluşturmalarını ve lisanslı yazılımlara güvenmeden yeni fikirlerle denemelerini her zamankinden daha kolay hale getirir.

Mobil Devrim: Linux Nasıl Android'in Kalbi Oldu?

Hiç Linux masaüstü kullanmamış olsanız bile, neredeyse kesinlikle Linux tabanlı bir cihaza sahipsiniz - istatistiksel olarak konuşursak, olasılıklar ezici bir şekilde lehtedir. Dünyanın en popüler mobil işletim sistemi olan Android, Linux çekirdeğinin değiştirilmiş bir sürümü üzerine kurulmuştur.

Dünya çapında 3 milyardan fazla aktif Android cihaz vardır. Google, esnekliği ve açık kaynaklı doğası nedeniyle Android için Linux'u seçti ve bu da çok çeşitli cihazlarda adaptasyona izin veriyor. 2008'deki lansmanından bu yana Android, dünya çapında akıllı telefonların% 70'inden fazlasına güç veren baskın mobil işletim sistemi haline geldi.

Linux olmadan, bildiğimiz modern akıllı telefon manzarası mevcut olmazdı. Uygulama geliştirmeden mobil güvenliğe kadar, Linux'un etkisi masaüstünün çok ötesine uzanır ve milyarlarca insanın her gün güvendiği teknolojiyi şekillendirir.

Gömülü Sistemlerin ve IoT'nin Görünmez Gücü: Günlük Cihazlarda Linux

Linux ayrıca sayısız günlük cihaza güç veriyor. Akıllı TV'ler, Wi-Fi yönlendiricileri, akıllı saatler ve hatta bazı buzdolapları Linux tabanlı işletim sistemlerini çalıştırır. Nesnelerin İnterneti (IoT), küçük ayak izi ve uyarlanabilirliği nedeniyle Linux'a büyük ölçüde bağlıdır. Evinizdeki sıcaklığı ayarlayan akıllı bir termostat veya markette bir kendin öde kasası (self-checkout kiosk) olsun, Linux genellikle her şeyin sorunsuz çalışmasını sağlayan görünmeyen bir güçtür.

Linux çalıştıran bir Raspberry Pi kullanarak bir ev otomasyon sistemi kurabilirsiniz. Akıllı lambaları, sıcaklık sensörlerini ve hatta otomatik bir kahve makinesini kontrol edebilirsiniz. Linux, her şeyi değiştirmeyi kolaylaştırmıştır.

Süperbilgisayarlar ve Bilimsel Atılımlar: İnovasyon Motoru

Linux, yüksek performanslı bilgi işlem dünyasına hakimdir. 2017'den bu yana, en iyi 500 süper bilgisayarın her biri Linux'ta çalışıyor. Bu makineler, iklim modelleme ve tıbbi araştırmalardan yapay zeka ve uzay araştırmalarına kadar her şey için çok önemlidir. Nedeni basittir: Linux, büyük hesaplamalı iş yüklerini optimize etmek için gereken performans ve özelleştirmeyi sunar.

Yapay Zeka (AI) çerçeveleri Linux'ta parlıyor ve bu da onu derin öğrenme (deep learning) ve makine  öğrenimi (machine learning) için rakipsiz bir tercih edilen yapıyor. Linux'un kaya gibi sağlam verimliliği ve kararlılığı nedeniyle büyük veri kümelerini ele almak ve karmaşık modelleri eğitmek kolay hale gelir.

Bulut Teknolojisinde Linux: Bilgisayar Teknolojisinin Geleceğine Güç Veriyor

Bulut (Cloud) teknolojisi, işletmelerin verileri nasıl depoladığını ve işlediğini değiştirdi ve Linux bu dönüşümün merkezinde yer alıyor. Amazon Web Services (AWS), Google Cloud ve Microsoft Azure gibi platformlar, Linux tabanlı sanal makinelere büyük ölçüde güveniyor.

Docker ve Kubernetes gibi teknolojilerin yükselişi – her ikisi de özellikle Linux için inşa edilmiş – Linux’un modern bilgi işlemdeki rolünü gerçekten güçlendirdi. Bu araçlar, işletmelerin uygulamalarını büyük ölçekte dağıtmalarını ve yönetmelerini çok daha basit hale getirerek çevik kalmalarına ve daha verimli olmalarına yardımcı olur.

Linux Neden Hala Masaüstü Bilgisayarlar İçin Bir Tercih Değil?

Diğer alanlardaki hakimiyetine rağmen, Linux kişisel masaüstü bilgisayarlarda yaygın olarak benimsenmek için mücadele ediyor. Ana engeller kullanıcı aşinalığı ve yazılım uyumluluğudur. Çoğu kişi Windows veya macOS'a alışkındır ve Linux'a geçmek biraz öğrenme gerektirir.

Ek olarak, Adobe Photoshop ve Microsoft Office gibi birçok popüler yazılım uygulaması, yerel Linux desteğine sahip değildir (GIMP ve LibreOffice gibi alternatifler mevcut olsa da). Bununla birlikte, Ubuntu, Fedora ve Linux Mint gibi modern Linux dağıtımları, kullanıcı dostu olma konusunda önemli adımlar attı. Wine ve Proton gibi geliştirilmiş arayüzler ve uyumluluk katmanları sayesinde Linux, günlük kullanıcılar için daha erişilebilir hale geliyor.

İlginç bir şekilde, Linux, tüketici pazarında, özellikle geliştiriciler, oyuncular ve gizlilik bilincine sahip kullanıcılar arasında yavaş yavaş ilgi kazanıyor. Steam gibi yenilikler ve oyun uyumluluğundaki gelişmelerle Linux, nihayet ana masaüstü bilgisayar pazarına giriyor.

Linux'un Geleceği: Yapay Zeka (AI) ve Diğer Teknolojiler

Linux sadece bugünün teknolojisini şekillendirmiyor; aynı zamanda geleceğin yolunu da açıyor. Yapay zeka (AI) ve makine öğrenimi (machine learning), verimlilikleri nedeniyle Linux tabanlı platformlara giderek daha fazla bağımlı hale geliyor. Yapay Zeka modelleri karmaşıklık içinde büyüdükçe, yüksek performanslı bilgi işlem ortamlarına duyulan ihtiyaç kritik hale gelir. Linux, araştırmacıların ve geliştiricilerin çalışmalarını daha verimli hale getirmelerine, Yapay Zeka programlarını geliştirmelerine ve ekstra kaynakları boşa harcamadan güçlü GPU'lar (Graphics Processing Unit) kullanmalarına yardımcı olur.

Edge computing (**), Linux'un büyük bir etki yarattığı başka bir alandır. Otonom araçlar, akıllı fabrikalar ve endüstriyel IoT sistemleri, minimum gecikme süresi ile gerçek zamanlı veri işleme gerektirir. Linux’un hafif doğası ve sağlam güvenliği, bu uygulamalar için ideal bir işletim sistemi haline getirir.

Şurası kesin ki Linux yeni nesil teknolojileri şekillendirmektedir. Açık kaynak topluluğu sürekli olarak sınırları zorlarken, Linux sadece bugünün dijital dünyasının omurgası değil, yarının teknolojik ilerlemelerinin temelidir.

Şimdi, bir hobi projesi olarak mütevazı başlangıcından bu yana 30 yıldan fazla bir süredir, Linux’un küresel bir fenomene büyümesi, teknoloji üzerindeki kalıcı etkisinin bir kanıtıdır.

(*) Backend, genellikle bir sunucu, bir uygulama ve bir veri tabanından oluşur.

(**) Türkçe'de nasıl ifade ediliyor bilmiyorum.

 

Linux Jargonu

Jargon, TDK Sözlüğüne göre "Aynı meslek veya topluluktaki insanların ortak dilden ayrı olarak kullandıkları özel dil veya söz dağarcığı" anlamına geliyor. Bizde Linux kullanıcıları olarak herhalde bu sözcüğü kullanabiliriz.

Bir Windows / macOS kullanıcısı veya bilgisayarlarda yeni olan biri olsanız da, Linux, tanıdık olmadığınız terimlerle karşılaştığınızda biraz kafa karıştırıcı gelir.

Linux için özel bir bir eğitim veya döküman olmadıkça, standart bir bilgisayar kitaplarında genellikle Linux'a özgü jargonla karşılaşmazsınız.

Bu nedenle, Linux’u hiç kullanmayan kullanıcıların çoğunluğu için, linux ile ilişkili terimler onlara yabancı gelecektir.

Bu yazıyla, Linux dünyasında daha iyi gezinmenize yardımcı olacak önemli jargonlardan bazılarını açıklamayı hedefliyorum.

1. Kernel

Donanımla etkileşime giren bir işletim sisteminin çekirdeği ve kontrolünü ele geçirmenize yardımcı olacak yazılım, bir çekirdektir.

Linux sadece bir çekirdektir. Linux için daha fazla ayrıntıyı açıklayan bir makalemiz var. Buradan o makaleye ulaşabilirsiniz.

Her işletim sistemi, Windows için Windows NT çekirdeği ve Apple'ın macOS'u için XNU çekirdeği gibi bir çekirdeğin üzerine inşa edilmiştir.

2. Dağıtım (Distro)

Bir distro (Türkçe'de dağıtım diyoruz.), bir Linux çekirdeğinin üzerine inşa edilmiş eksiksiz bir işletim sistemi paketidir.

100 den fazla Linux dağıtımı (distros) vardır. Her bir Linux dağıtımı  masaüstü ortamı (destop enviroment DE), paket yöneticisi, önceden yüklenmiş yazılım, kullanıcı arayüzü, Linux çekirdeği sürümü ve kullanım durumları açısından farklılık gösterebilir. Beğendiğiniz bu tür sistem bileşenlerinin kombinasyonu tercih ettiğiniz bir Linux dağıtımı mutlaka mevcuttur.

Bir Linux dağıtım örneklerinden bazıları Ubuntu, Fedora, Arch Linux ve Linux Mint'tir. Ayrıca, mevcut diğer dağıtımlara dayanan dağıtımlarda vardır. Örneğin, Linux Mint Ubuntu'ya dayanır ve Ubuntu Debian'a dayanmaktadır.

3. Çift Önyükleme (Dual Booting)

Tek bir bilgisayara iki işletim sisteminin kurulması tekniğine çift önyükleme (dual booting)  denir.

Bunlardan herhangi birini kullanmaya karar verebilirsiniz, iki Linux dağıtımı (mesela Fedora ve Linux Mint) veya bir Linux ve Windows işletim sisteminiz olabilir. Bilgisayarınız ilk açtığınızda bu işletim sistemlerinden birini tercih edip kullanabilirsiniz. macOS ve Linux aynı bilgisayarda dual booting olarak biraz zordur. Çünkü macOS donanım ile birlikte yani bir Mac bilgisayar ile birlikte gelir.

4. Grub

Grub (GRand Uified Bootloader), bilgisayarınızda yüklü işletim sistemlerini listeleyen önyükleme yöneticisi programıdır (veya önyükleme elemanıdır). Bazı istisnalar dışında en popüler Linux dağıtımlarında Grub vardır.

Bootlader, bilgisayarı başlattığınızda işletim sisteminin çekirdeğini (Kernel) yükleyen bir  programdır. Bunun sırasını özelleştirir ve ayrıca görünümünü bir dereceye kadar özelleştirebilirsiniz.

5. Masaüstü Ortamı (Desktop Enviroment)

Masaüstü ortamı, bilgisayar ile etkileşim kurmak için grafiksel bir kullanıcı arayüzü (Graphical User Interface- GUI) sağlayan  Linux dağıtımının bir bileşenidir.

Simgeler, alet çubuğu, duvar kağıdı, widget'lar ve daha fazlası gibi öğeleri içerir.

Benim en sevdiğim masaüstü ortamları arasında GNOME,  KDE Plasma, Cinnamon yer alıyor.

GNOME Masaüstü

KDE Plasma Masaüstü

Cinnamon Masaüstü

6. Görüntüleme Sunucusu (Display Server)

Görüntüleme sunucusu, grafik kullanıcı arayüzünü görmemizi sağlayan teknolojidir. O olmadan, etkileşimde bulunacak bir GUI'ye sahip olamayız.

Masaüstü ortamıyla aynı şey değildir. Aslında, bir masaüstü ortamı, işleri mümkün kılmak için altında bir görüntüleme sunucusu içerir.

X11 ve Wayland oturumlarını duymuş olabilirsiniz, bunlar mevcut ekran sunucuları türleridir. Bunlardan daha fazlası da vardır.

7. Görüntüleme Yöneticisi

Görüntüleme yöneticisi, masaüstü ortamında kullanıcıya giriş yetenekleri veren bir programdır.

Bazı popüler ekran yöneticileri GDM, LightDM ve SSDM'dir. 

8. GNOME Kabuğu (GNOME Shell)

GNOME masaüstü ortamında, pencereler arasında geçiş, bildirimler ve uygulamaların başlatılması gibi eylemleri yönetmekten sorumlu olan kullanıcı arayüzü bileşeni GNOME kabuğudur.  Davranışı özelleştirebilir.

9. Terminal Emülatörü(Terminal Emulator)

Terminal emülatörü, bilgisayarın işlemesi için komutlar yazmanıza izin veren metin tabanlı bir programdır. Bazıları buna komut satırı arayüzü olarak adlandırmayı bile tercih edebilir (tıpkı Windows'taki komut istemi gibi).

Varsayılan olarak, her Linux dağıtımı bir dizi yetenek içeren bir terminal emülatörü sunar. Ancak, daha fazla işlevsellik veya farklı bir görünüm  için ayrı bir tane kurmayı seçebilirsiniz.

Bazı -tabir caiz ise havalı- seçenekleri deneyebilirsiniz.

10. Sudo

Sudo, Linux'ta size geçici olarak yükseltilmiş ayrıcalıklar (veya yönetici ayrıcalıkları  yada kök ayrıcalıkları da diyebiliriz) veren bir komuttur.

Bir sistem değişikliği yapmak istediğinizde veya sadece bir sistem dosyasına erişmek istediğinizde kullanılır. Sudo bir komutta kullanıldığında kullanıcıdan şifreyi yazarak bilgisayarın yöneticileri olduklarını kanıtlamaları istenir.

Güvenlik amacıyla terminalde yazarken şifre görünür değildir.

11. Paket Yöneticisi (Package Manager)

Linux dağıtımınızdaki uygulamaları yüklemenize, yönetmenizi ve kaldırmanıza olanak tanıyan araç  paket yöneticisidir. Terminal merkezli veya grafiksel bir kullanıcı arayüzü (GUI) ile bir tane olabilir.

Örneğin, .deb dosyaları için APT paket yöneticisi terminal odaklıdır. Synaptic, GUI tabanlı bir araçtır.

Her Linux dağıtımı farklı bir paket yöneticisine sahiptir. Bununla birlikte, bazı paket yöneticileri ağırlıklı olarak Linux dağıtımlarının çoğunda bulunur. 

12. Yaşamın sonu (End of Life)

Yaşamın Sonu (EOL), bir yazılımın herhangi bir bakım veya güvenlik güncellemesi almasınının durdurulacağı belirli tarih / yıla işaret etmek için kullanılan bir terimdir. Bizim bağlamımızda, bu bir Linux dağıtımı olabilir. Ancak, her türlü yazılım için kullanılan bir terimdir. Örneğin, Ubuntu 24.04 LTS dağıtımı için Nisan 2029 yaşamın sonudur. Aynı şekilde  Windows 10 için 14 Ekim 2025 tarihinden itibaren Microsoft herhangi bir güvenlik güncellemesi ve destek vermeyecektir ve yaşamın sonudur.

13. Uzun Vadeli Destek (LTS) 

Bir sürüm döngüsü, bir yazılımın mevcut sürümün ömrünün sonunu işaretlerken yeni bir yükseltme almasını bekleyebileceğiniz dönemdir.

Eğer Uzun Vadeli Destek (Long Term Support -LTS) sürümü tabirini görürseniz sürümün uzun süre destek alacağını anlamına gelir.

Yazılıma veya dağıtıma bağlı olarak, süre farklı olacaktır. Örneğin, Ubuntu'nun her LTS sürümü en az beş yıllık güncellemeler alır ama diğer sürümler sadece üç yıllık güncellemeler alır ve, LTS'nin tam tersidir, yani, yazılım daha kısa bir süre (veya sınırlı süre) için güncellemeler alacaktır.

Örneğin, Ubuntu 24.10 sadece dokuz ay boyunca desteklenecektir.

14. Nokta (Point) ve Yuvarlanma Çıkışı (Rolling Point)

Bir nokta sürümü, yazılımın büyük bir sürümü için ufak bir güncellemedir. Örneğin, Linux Mint 22.1, Linux Mint 22'ye bir nokta güncellemesidir.

Aksine, bir yuvarlanma sürümü (rolling point)  benzer bir biçimde artmaz. Sadece küçük veya büyük güncellemeler alır, ilk büyük sürümünden sonra geliştirici ekibi tarafından yapılan her yeni güncelleme ile gelir. Örneğin, Arch Linux en iyi rolling point sürümü dağıtımlardan biridir.

15. Snap, Flatpak ve AppImage

Snap, Flatpak ve AppImage, Linux yazılımı için üç farklı evrensel paketleme formatıdır. DEB veya RPM paketlerinden farklı olarak, herhangi bir Linux dağıtımında Snap / Flatpak / AppleImage paketini kullanabilirsiniz.

Teknik olarak, birbirleri arasında belirli farklılıklara sahiptirler, ancak benzer bir amaca hizmet ederler, işleri uygulamanın birçok farklı Linux dağıtımında kullanılabilir hale getirir ve bağımlılık sıkıntısını ortadan kaldırırlar.

16. Pencere Döşeme Yöneticisi (Tiling Window Manager)

Pencere Döşeme Yöneticisi, pencerelerinizi bir fayans düzeninde düzenlemenizi sağlayan bir programdır. Ekran alanınızı en iyi şekilde kullanmak ve işleri düzenli tutmak için güçlü bir yardımcı programdır.

Verimliliğinizi artırır ve aynı zamanda masaüstü deneyiminizi daha güzel hale getirir.

17. Yukarı (Upstream) ve Aşağı (Downstream) Akış

Linux yazılım dili açısından, yukarı akış genellikle mevcut yazılımın dayandığı orijinal bir projeye yönlendirilir. Bu bir çekirdek, bir dağıtım veya bizim bağlamımızda bir uygulama olabilir. Ve, aşağı akış, yukarı akıştan bir şeyler alan şeydir.

18. Daemon

Bir daemon, belirli hizmetlerin çalıştığından ve izlendiğinden emin olmak için arka planda çalışan bir yardımcı programdır. Örneğin, sistem güncellemesi daemon, güncellemeleri düzenli bir zaman aralığında kontrol ettiğinizden emin olur.

19. TTY

Linux söz konusu olduğunda, TTY UNIX ve Linux'ta soyut bir cihazdır. Bazen seri bağlantı noktası gibi fiziksel bir giriş cihazını ifade eder ve bazen kullanıcıların sistemle etkileşime girmesine izin verdiği sanal bir TTY'ye atıfta bulunur.

20. Değişmez Dağıtım (Immutable Distro)

Bir dağıtımın ne olduğunu zaten bildiğinizi düşünürsek, değişmez dağıtım, işletim sisteminin çekirdeğini değiştiremeyeceğiniz bir tür distrodur (başka bir deyişle, yalnızca okunur).

Bu onu daha güvenli ve daha güvenilir bir deneyim haline getirir. Atomik distros olarak da bilinen değişmez dağıtımlar, güvenlik sorunları ön plana çıktığı için son zamanlarda popülerlik kazanmıştır.  Denemek için çok sayıda değişmez dağıtım bulabilirsiniz. Bunlardan bazıları Fedora Silverblue, NixOS, openSUSE MicroOS, blendOS, Talos Linux.

21. Süper Anahtar (Super Key)

Bu normalde bildiğiniz ve sevdiğiniz Windows tuşu Linux için süper anahtardır. Bir dizi klavye kısayolunu gerçekleştirebileceğiniz komut düğmesi (macOS gibi) olarak hareket eder.

Yani, birisi süper tuşa basıyor derse, çoğu klavyedeki Windows tuşudur. Bazı nadir durumlarda, klavye düğmesi bir Windows üzerinde bir Linux simgesine sahip olabilir.

Sonuç

Ortak teknik terimleri bilmek, özellikle çevrimiçi forumlarda işinize yarayacaktır. Tabii ki bu jargonun sonu yok. Bu listede olmayan bir çok jargon var. Umarım bu makale sizi sıkmamış ve Linux konusunda gözünüzü korkutmamıştır. Linux ile özgür günler.