Plakçalar ile Yeni Bir Sistem Kurmak: Başlangıç Rehberi

Plaklar ve plakçalarlar (Türkçede pikap diyoruz ama kamyonet türü araçlarla karışmaması için ben plakçalar demeyi tercih edeyim) , son yıllarda yeniden popülerlik kazanan analog ses teknolojisinin en önemli temsilcileridir. Dijital çağın hızına rağmen,  plakların sıcak ve organik sesi, müzikseverler için vazgeçilmez bir deneyim sunar. Eğer siz de yeni bir plakçalar sistemi kurmayı düşünüyorsanız, bu rehber tam size göre! İşte, plak dünyasına adım atarken bilmeniz gerekenler.

Plakçalar Nedir?

Plakçalar, plaklar üzerine kaydedilmiş sesleri okumak ve bu sesleri hoparlörlere ileterek dinleyiciye ulaştırmak için tasarlanmış bir cihazdır. Plakların üzerindeki girinti ve çıkıntılar, plakçaların iğnesi (stylus) tarafından okunur ve bu mekanik hareket, elektrik sinyallerine dönüştürülür. Bu sinyaller daha sonra bir amplifikatör ve hoparlör aracılığıyla ses olarak yayılır.

Yeni Bir Plakçalar Sistemi Kurarken Nelere Dikkat Etmeli?

Plakçalar sistemi kurmak, hem keyifli hem de biraz teknik bilgi gerektiren bir süreçtir. İşte, başlangıç seviyesinde bir sistem kurarken dikkat etmeniz gereken temel unsurlar:

1. Plakçalar Seçimi

Plakçalar, sistemin kalbidir. Başlangıç seviyesinde bir plakçalar seçerken şu özelliklere dikkat etmelisiniz:

- Manuel, Otomatik veya Yarı Otomatik: Manuel plakçalarlar, plak değiştirme ve iğneyi kaldırma işlemlerini kullanıcının yapmasını gerektirir. Otomatik ve yarı otomatik modeller ise bu işlemleri kısmen veya tamamen kendisi yapar. Başlangıç için yarı otomatik modeller kullanım kolaylığı sunar.
 
- İğne (Stylus) Kalitesi: İğne, plakların ses kalitesini doğrudan etkiler. Başlangıç seviyesinde kaliteli bir iğne, plaklarınızın ömrünü uzatır ve daha iyi bir ses deneyimi sunar.

- Hız Ayarları: Plaklar genellikle 33 1/3 rpm (devir/dakika) ve 45 rpm hızlarında çalınır. Seçeceğiniz plakçaların bu hızları desteklemesi önemlidir.

 2. Amplifikatör (Yükseltici)

Plakçalarlar, genellikle düşük seviyeli bir sinyal üretir. Bu sinyali hoparlörlerin çalıştırabileceği seviyeye yükseltmek için bir amplifikatöre ihtiyaç duyulur. Amplifikatör seçerken şunlara dikkat edin:

- Entegre Amplifikatör: Hem ön yükseltici (pre) hem de güç (power) yükseltici işlevlerini bir arada sunar. Başlangıç seviyesi için idealdir.

  - Phono Girişi: Bazı amplifikatörlerde, plakçalarlar için özel olarak tasarlanmış phono girişi bulunur. Bu giriş, sinyali doğru şekilde yükseltir ve ses kalitesini artırır.

3. Hoparlörler

Hoparlörler, sistemin ses çıkışını sağlayan en önemli parçalardan biridir. Hoparlör seçerken şu faktörlere dikkat edin:

- Güç ve Ses Kalitesi: Hoparlörlerin watt değeri ve frekans aralığı, sesin ne kadar güçlü ve detaylı olacağını belirler.
 
- Oda Boyutu: Hoparlörlerin boyutu ve gücü, kullanacağınız odanın büyüklüğüne uygun olmalıdır. Küçük odalar için kompakt hoparlörler (raf tipi) yeterli olabilirken, büyük odalar için daha güçlü modeller tercih edilmelidir.

4. Plak Temizleme ve Bakım Malzemeleri

Plaklar, düzgün bakılmadığında toz, kir ve statik elektrik biriktirebilir. Bu da ses kalitesini olumsuz etkiler. Plaklarınızın ömrünü uzatmak ve en iyi ses deneyimini yaşamak için şu malzemelere ihtiyacınız olacak:

- Plak Temizleme Fırçası: Plak yüzeyindeki toz ve kiri nazikçe temizlemek için kullanılır.
 
- Plak Temizleme Solüsyonu: Plakların derinlemesine temizlenmesini sağlar.
 
- Anti-statik Bez: Plakların statik elektrik biriktirmesini önler.

Başlangıç Seviyesi Plakçalar Önerileri

Yeni başlayanlar için birkaç plakçalar önerisi:

1. Audio-Technica AT-LP60XBK: Kullanımı kolay, otomatik bir modeldir. Phono çıkışı ve entegre ön yükseltici sayesinde kolayca kurulum yapılabilir.
   
2. Pro-Ject Primary E: Minimalist tasarımı ve yüksek ses kalitesiyle dikkat çeken bu model, başlangıç seviyesi için harika bir seçenektir.

3. Rega Planar 1: İngiliz yapımı bu plak çalar, basit kullanımı ve üstün ses performansıyla öne çıkar. 

Plak Koleksiyonu Oluşturmak

Plakçalar sisteminizi kurduktan sonra sıra plak koleksiyonu oluşturmaya gelir. İkinci el plak dükkanları, plak fuarları ve online mağazalar, geniş bir plak seçeneği sunar. Başlangıç için sevdiğiniz sanatçıların klasik albümlerini tercih edebilirsiniz. Her ne kadar dönem plaklarının yerini tutmasa da, yeni basım plaklar da kondisyonları ve dayanıklılık dikkate alınarak bir seçenek olabilir..

Sonuç

Plakçalar sistemi kurmak, müzik dinleme deneyiminizi tamamen değiştirebilecek bir adımdır. Analog sesin sıcaklığı ve derinliği, dijital ses teknolojisinden farklı bir deneyim sunar. Doğru ekipman seçimi ve düzenli bakım ile plaklarınızın keyfini yıllarca çıkarabilirsiniz. Unutmayın, plak dünyasına adım atmak bir tutkuya dönüşebilir!

Pikap İğnesi Kartuj Türleri: Avantajları, Dezavantajları ve MM ve MC Karşılaştırması

Plaklar, dijital müziğin yükselişiyle bir süre geri planda kalsa da, son yıllarda tekrar popüler hale geldi. Bu yükselişle birlikte, pikapların ve iğnelerinin de önemi yeniden gündeme geldi. Pikapların performansını belirleyen en önemli unsurlardan biri iğnedir. Daha önceki bir makalede şekil olarak iğne tiplerinden bahsetmiştik. Peki, pikap iğne kartuşları hangi türlerden oluşur? Ve bu türlerin avantajları ve dezavantajları nelerdir? Ayrıca, MM (Moving Magnet) (Hareketli Mıknatıs) ve MC (Moving Coil) (Hareketli Bobin) kartuşları arasındaki fark nedir?

Pikap İğne Türleri

Pikap iğneleri temel olarak iki ana kategoriye ayrılır: MM (Moving Magnet) (Hareketli Mıknatıs) ve MC (Moving Coil) (Hareketli Bobin) kartuşlar. Bu iki tür, ses üretme mekanizması açısından birbirinden farklıdır ve her birinin kendine has avantajları ve dezavantajları vardır.

1. MM (Hareketli Mıknatıs) Kartuşlar

MM kartuşlar, pikap iğnesinin hareketine bağlı olarak mıknatısların hareket ettiği sistemlerdir. Bu sistemde, iğne, sabit bir bobin üzerinde hareket ederken, mıknatıslar iğnenin titreşimlerini sese çevirir.

Avantajları:
- Değiştirme Kolaylığı: MM kartuşlarda iğne değiştirmek oldukça kolaydır. Bu, pikap sahipleri için büyük bir kolaylık sağlar.
- Daha Ucuz: Genellikle MC kartuşlara göre daha uygun fiyatlıdır, bu da başlangıç seviyesi kullanıcılar için ideal bir tercih haline getirir.
- Daha Yüksek Çıkış Seviyesi: MM kartuşlar genellikle daha yüksek çıkış seviyesine sahiptir, bu da daha az preamfi gerektirir.

Dezavantajları:
- Detaylı Ses Üretimi Sınırlı: MM kartuşlar, MC kartuşlara kıyasla daha az detaylı bir ses üretirler. Bu, özellikle yüksek kaliteli ses arayanlar için bir dezavantaj olabilir.
- Ağır İğne Yapısı: MM kartuşlar, MC kartuşlara göre daha ağır bir iğne yapısına sahip olabilir, bu da daha fazla plak aşınmasına neden olabilir.

2. MC (Hareketli Bobin) Kartuşlar

MC kartuşlar, mıknatıs yerine bobinlerin hareket ettiği sistemlerdir. Bu sistemde, iğne plak üzerinde hareket ederken, bobinler hareket eder ve manyetik alan sayesinde ses sinyalleri üretilir.

Avantajları:
- Yüksek Ses Kalitesi: MC kartuşlar, özellikle yüksek frekanslı seslerde daha detaylı ve berrak bir ses sunar. Bu, müzikseverler tarafından çok tercih edilir.
- Daha Hafif İğne Yapısı: MC kartuşlar, daha hafif bir iğneye sahiptir, bu da plak aşınmasını minimuma indirir ve daha uzun ömürlü plak kullanımı sağlar.

Dezavantajları:
- Yüksek Fiyat: MC kartuşlar, MM kartuşlara kıyasla oldukça pahalıdır. Bu nedenle, bu kartuşlar genellikle daha profesyonel kullanıcılar tarafından tercih edilir.
- İğne Değiştirme Zorluğu: MC kartuşlarda iğne değiştirmek genellikle zor ya da imkansızdır. Kartuş tamamen değiştirilmelidir.
- Daha Düşük Çıkış Seviyesi: MC kartuşlar daha düşük çıkış seviyesine sahiptir, bu da daha güçlü bir preamfi gerektirir.

MM mi Yoksa MC mi Daha İyi?

MM ve MC kartuşlar arasında hangisinin daha iyi olduğu sorusu, kullanıcı ihtiyaçlarına ve beklentilerine bağlı olarak değişir. Eğer uygun fiyatlı, değiştirmesi kolay ve genel olarak iyi bir ses kalitesi sunan bir seçenek arıyorsanız, MM kartuşlar sizin için daha iyi bir tercih olabilir. Özellikle başlangıç seviyesinde olanlar için MM kartuşlar daha pratiktir.

Ancak, daha yüksek bir ses kalitesi, daha ayrıntılı ve net bir ses arıyorsanız, MC kartuşlar tercih edilmelidir. Profesyonel kullanıcılara ve müzik tutukunlarına hitap eden MC kartuşlar, doğru bir ses sistemi ile birleştiğinde mükemmel sonuçlar sunar.

Son Söz

Pikap iğneleri, ses kalitesi açısından büyük bir fark yaratabilir. MM kartuşlar, kullanıcı dostu olmaları ve uygun fiyatları ile dikkat çekerken, MC kartuşlar daha yüksek ses kalitesi arayanlara hitap eder. Seçim yaparken, kullanım amacınız ve bütçeniz önemli bir rol oynar.

Müzikli güzel günler dilerim.

Pikapların Ses Üretimi ve İğnenin Önemi

Pikaplar, müziği en saf haliyle dinlemenin popüler bir yolu olarak hâlâ pek çok kişi tarafından tercih edilmektedir. Plakların dönüşü ve iğnenin bu plaklar üzerinde gezinmesi sayesinde eşsiz bir ses deneyimi sunarlar. Bu makalede, pikapların ses üretim mekanizmasını ve iğnenin (stylus) bu süreçteki önemini inceleyelim.

Pikapların Ses Üretimi

Pikaplar, temel olarak üç ana bileşenden oluşur: tabla (plak döndürme mekanizması), iğne kolu (tonearm) ve iğne (stylus). Ses üretimi şu şekilde gerçekleşir:

1. Plak ve Kanallar: Pikapta çalınan plaklar, spiral şeklinde oluklar içerir. Bu oluklar, müziğin kayıt edildiği mikroskobik kanallardan oluşur. Kanalların içinde, müziğin çeşitli ses dalgalarını temsil eden fiziksel çukurlar ve çıkıntılar bulunur.

2. İğne ve İğne Kolu: İğne, genellikle elmas veya safirden yapılmış küçük bir uçtur ve iğne koluna bağlıdır. İğne kolu, plağın dönüş hızına uygun olarak hareket edebilecek şekilde tasarlanmıştır.

3. Sesin Üretilmesi: Pikap çalışmaya başladığında, plak tabla üzerinde döner. İğne, bu dönüş hareketi sırasında kanalların içinde ilerler. Plak üzerindeki kanalların fiziksel yapısı, iğnenin titreşmesine neden olur. Bu titreşimler, iğne kolunun içine yerleştirilmiş piezoelektrik (1) veya manyetik bir kartuş tarafından elektrik sinyallerine dönüştürülür.

4. Sesin Duyulması: Bu elektrik sinyalleri, pikapta yer alan bir amplifikatör aracılığıyla yükseltilir ve hoparlörlere iletilir. Hoparlörler, elektrik sinyallerini tekrar titreşimlere çevirerek havada ses dalgaları oluşturur ve böylece müzik duyulabilir hale gelir.

İğnenin Önemi

İğne, pikapların çalışmasında kritik bir öneme sahiptir. İşte iğnenin öneminin birkaç nedeni:

- Hassasiyet: İğnenin malzemesi ve şekli, plak yüzeyindeki en küçük detayları bile algılayabilmesini sağlar. Yüksek kaliteli bir iğne, daha net ve doğru bir ses üretimi için gereklidir.

- Aşınma ve Yıpranma: İğnenin düzgün çalışması, hem iğnenin hem de plağın aşınmasını en aza indirir. Yanlış veya aşınmış bir iğne, plaklara zarar verebilir ve ses kalitesini düşürebilir.

- Değiştirilebilirlik: İğneler zamanla aşınır ve bu nedenle düzenli olarak değiştirilmelidir. İğnenin düzenli bakımı ve değiştirilmesi, pikabın ömrünü uzatır ve ses kalitesini korur.

Sonuç

Pikaplar, müziği plaklar üzerinden eşsiz bir şekilde sunan karmaşık cihazlardır. İğnenin rolü, bu süreçte oldukça kritik olup, ses kalitesini ve plakların korunmasını doğrudan etkiler. Kaliteli bir iğne seçimi ve bakımı, pikap deneyiminizi maksimum düzeye çıkarmanın anahtarıdır. Bu yüzden, pikap kullanıcılarının iğnelerini düzenli olarak kontrol etmeleri ve gerektiğinde değiştirmeleri önerilir.

(1) Piezoelektrik, belirli kristal ve seramik malzemelerin, mekanik stres veya baskıya maruz kaldığında elektriksel potansiyel (elektrik yükünün belirli bir konumda sahip olduğu elektriksel enerji seviyesi) üretme veya tersine, elektriksel gerilim altında mekanik değişiklikler yaşama yeteneği olarak tanımlanır.

(2) İğneler ile ilgili daha fazla bilgi için tıklayınız.

Pikap (Plakçalar) Hızı Nasıl Ölçülür?

Plakçalarlar, müzik dinlemenin nostaljik ve benzersiz bir yoludur. Ancak, bir plakçaların doğru hızda dönüp dönmediğini anlamak, kaliteli bir ses deneyimi için son derece önemlidir. Bu hız genellikle "devir" (RPM - revolutions per minute) olarak ifade edilir. Peki, plakçalar hızını nasıl ölçebiliriz?

Plakçalar Hızı Neden Önemlidir?

Plaklar, belirli hızlarda çalınmak üzere tasarlanmıştır. Yaygın olarak kullanılan hızlar şunlardır:
- 33 1/3 RPM: Uzun çalar (LP) plaklar için standart hızdır.
- 45 RPM: Tekli (single) plaklar için yaygın olan hızdır.
- 78 RPM: Daha eski, genellikle 1950'lerden önce üretilen plaklar için kullanılan hızdır.

Plakçalarınızın hızı, bu değerlerden herhangi birine uygun değilse, müzik ya çok yavaş ya da çok hızlı çalınacak, bu da ses kalitesini olumsuz etkileyecektir.

Hızı Ölçmek İçin Gerekenler

Plakçalarınızın hızını doğru bir şekilde ölçmek için birkaç yöntem vardır:

1. Stroboskop Disk Kullanımı:

   - Stroboskop disk, hız ölçümünde en yaygın kullanılan araçlardan biridir. Bu disk üzerinde, farklı hızlarda (33 1/3, 45, 78 RPM) eşleşen çizgiler bulunur.
   - Plak çalarınızın tablasına bu diski yerleştirin ve ışıklı bir kaynak (genellikle floresan ışık) altında döndürün.
   - Eğer çizgiler sabit kalıyorsa, plak çalarınız doğru hızda dönüyor demektir. Eğer hareket ediyorsa, hızı ayarlamanız gerekebilir.

2. Mobil Uygulamalar:

   - Günümüzde, plakçalar hızını ölçmek için akıllı telefon uygulamaları da mevcuttur.  Bu tür uygulamalara örnek ücretsiz olarak Android telefonlara Google Play'den indirebileceğiniz RPM Calculator programı verilebilir.
   - Uygulamayı başlatıp, telefonunuzu plakçalarınızın tablası üzerine yerleştirerek ,plak çalarınızı çalıştırarak doğru hızda olup olmadığını kolayca kontrol edebilirsiniz. Dikkat etmeniz gereken nokta plakların ağırlığını dikkate alarak telefonunuzun 180 gr dan daha ağır olmamasıdır.

3. Dijital Takometre:

   - Dijital takometre, özellikle daha teknik bir yaklaşım arayanlar için uygundur. Bu cihaz, plak çaların dönüş hızını lazer veya LED ışığı kullanarak ölçer.
   - Plak çalarınızın dönen tablasına takometreyi tutarak hızını tam olarak belirleyebilirsiniz.

Hız Ayarı Nasıl Yapılır?

Eğer plak çalarınızın hızı doğru değilse, genellikle cihazın altında bulunan hız ayar vidaları ile ince ayarlar yapabilirsiniz. Bazı modern plak çalarlar ise dijital hız kontrolü sunar, bu da ayarlama işlemini oldukça kolaylaştırır.

 

Strobe Ne İşe Yarar

Bundan önce iki kavramı açıklamak gerekir. Hız (speed) deyince  (33 1/3, 45, 78 RPM) anlaşılır. Ancak bir hızın ince ayarına ise pitch (Türkçe de ne denir bilmiyorum) kontrol denir.

 

Bazı plakçalarda hızın ince ayarını yapmaya yarayan strobe bulunur.  Strobe üzerindeki flaş ışığı sürekli söner yanar. En yaygın olanlar saniyede 100 (50Hz versiyonu) veya saniyede 120 kez (60Hz versiyonu) dir. Plakçaların tablası noktalar veya çizgilerle işaretlenmiştir. Bir flaş, geçerken her bir satırı aydınlatır. Hız doğru olduğunda işaretlerin hareketi flaş ışığı tarafından "dondurulur". Hızdaki hafif yanlışlık, işaretlerde ileri veya geriye doğru kademeli bir sapma olarak kendini gösterir. Plakçalar üzerindeki kontrollerden hız ayarlanabilir.

 

 

 Sonuç

Plakçalarınızın hızını doğru bir şekilde ayarlamak, müzik deneyiminizin kalitesini doğrudan etkiler. Yukarıda belirtilen yöntemlerle, plakçalarınızın doğru hızda çalışıp çalışmadığını kolayca kontrol edebilir ve gerektiğinde ayarlamalar yapabilirsiniz. Bu sayede, plaklarınızdaki her bir notanın tadını en iyi şekilde çıkarabilirsiniz.

Müzikli güzel günler dilerim.

Hangi Pikap İğnesi?

Pikaplarda kullanılan iğnelerin (stylus) çeşitli tipleri vardır ve her birinin farklı avantajları ve dezavantajları bulunur. En yaygın iğne tipleri ve bunların artı ve eksileri nelerdir ona bakalım:

1. Konik (Spherical) İğne

En yaygın iğne çeşididir.  Genel amaçlı dinleme için uygundur ve giriş seviyesi pikaplarda bulunur.

Konik iğne (Conical stylus)

Avantajları:

 - Maliyet: Genellikle daha ucuzdur ve bu nedenle başlangıç seviyesi pikaplar için popüler bir seçimdir.
- Takılması Kolay: Basit bir montajı vardır, bu da bakımını kolaylaştırır.
- Kanal Takibi: Orta düzeyde bir kanal takibi sunar, plak yüzeyindeki temel detayları iyi bir şekilde takip eder.

Dezavantajları:

- Ses Kalitesi: Daha az detaylı ses üretir. Özellikle yüksek frekanslarda ayrıntıyı yakalama konusunda sınırlıdır.
- Aşınma: Plakların yüzeyine daha fazla baskı uygular ve bu nedenle plakların daha hızlı aşınmasına neden olabilir.

2. Eliptik (Elliptical) İğne

Eliptik iğnelerin ucu daha uzun bir şekle sahiptir. Bu uç daha iyi takip yeteneği sağlar ve seste  ayrıntı ve netlik sağlamasıyla bilinir. 

Bunlar genellikle orta ve üst düzey kartuşlarda bulunur ve bir servet harcamadan ses kalitesini kolayca artırabilirsiniz.

Avantajları:
- Ses Kalitesi: Daha hassas bir kanal takibi sunar, bu da daha detaylı ve doğru bir ses üretimi sağlar.
- Aşınma: Konik iğneye göre plak yüzeyine daha az baskı uygular, bu da plakların daha uzun ömürlü olmasını sağlar.

Dezavantajları:
- Fiyat: Konik iğnelere göre daha pahalıdır.
- Kurulum: Daha hassas bir kurulumu gerektirir, bu da montaj ve bakımını zorlaştırabilir.

3. Line Contact ve MicroLine (Microlinear) İğne

Microlinear iğne, mükemmel izleme ve yüksek frekans tepkisine olanak tanıyan dar bir temas yüzeyine sahiptir. MicroLine iğne ileri teknoloji kartuşlarda bulunur ve ses sinyalinin ayrıntılı ve doğru şekilde çoğaltılmasını sağlar.

 

Microline iğne

Hat temaslı iğne kayıt oluğu ile çok ince ve genişletilmiş bir temas alanı vardır ve bu da hassas takip sağlar. Hat temaslı iğne, üstün izleme ve doğruluk için genellikle üst düzey pikaplarda kullanılır.

 

Line contact iğne

 

Avantajları:
- Detay ve Hassasiyet: En yüksek hassasiyeti ve detaylı ses kalitesini sunarlar. Plak üzerindeki en ince detayları bile algılayabilirler.
- Aşınma: Daha geniş bir temas yüzeyine sahiptirler, bu da plakların daha az aşınmasını sağlar.

Dezavantajları:
- Fiyat: En pahalı iğne tipidir.
- Kurulum: Çok hassas bir montaj gerektirir. Yanlış bir montaj ses kalitesini düşürebilir ve plaklara zarar verebilir.

4. Shibata ve Stereohedron İğne

Shibata iğne çok dar, düz bir temas yüzeyine sahiptir. Hassasiyeti ve yüksek frekanslı bilgileri yeniden üretme yeteneği ile bilinir. Shibata iğne yüksek kaliteli pikaplarda kullanılır.

Shibata iğne (stylus)

Avantajları:
- Ses Kalitesi: Çok geniş bir temas yüzeyine sahiptirler, bu da hem düşük hem de yüksek frekanslarda üstün ses kalitesi sağlar.
- Aşınma: Plaklara karşı çok naziktir, bu da plakların ömrünü uzatır.

Dezavantajları:
- Fiyat: Line contact ve microline iğnelere benzer şekilde oldukça pahalıdırlar.
- Kurulum: Kurulumu ve bakımı çok hassas bir işlem gerektirir.

Sonuç

Pikap iğnelerinin seçiminde, elbette ilk önce bütçeniz, plaklarınızın durumu ve istediğiniz ses kalitesi gibi faktörler belirleyici olacaktır. Daha pahalı ve hassas iğneler, yüksek kaliteli ses ve daha az plak aşınması sağlarken, daha ucuz iğneler temel ihtiyaçları karşılar. Her iki durumda da, iğnenin düzenli bakım ve uygun bir şekilde değiştirilmesi, pikap deneyiminizi ve plaklarınızın ömrünü uzatacaktır. Müzikli özellikle plak gibi analog müzikli güzel günler dilerim.

Doğrudan Tahrikli Mi (Direct Drive), Kayış Tahrikli Mi (Belt Drive)?

Doğrudan Tahrikli ve Kayış Tahrikli Pikapların Avantajları ve Dezavantajları

Vinil plaklar, müzik tutkunları arasında hala büyük bir popülerlik ve takdir görüyor. Pikaplar, plaktaki sesleri mekanik olarak okumak için kullanılan cihazlardır ve genel olarak iki ana türde gelirler: doğrudan tahrikli (direct drive) ve kayış tahrikli (belt drive) pikaplar. Her iki türün de kendine özgü avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır. İşte bu iki tür arasındaki farkları ve her birinin artı ve eksilerini inceleyelim.

Doğrudan Tahrikli Pikaplar

Avantajları:

1. Hızlı Başlatma ve Durdurma: Doğrudan tahrikli pikaplar, motorun doğrudan döner tabağa bağlı olması nedeniyle çok hızlı bir şekilde başlatılabilir ve durdurulabilir. Bu, özellikle DJ'ler için büyük bir avantajdır, çünkü miks yaparken plakların hızlı bir şekilde değiştirilmesi gerekmektedir.

2. Daha İyi Tork: Bu tür pikaplar, yüksek tork değerlerine sahiptir, bu da motorun hızını daha stabil hale getirir ve plak çalarken daha az kayma yaşanmasına neden olur.

3. Dayanıklılık: Motorların doğrudan bağlı olması, mekanik aşınma ve yıpranmayı azaltır, böylece pikap daha uzun ömürlü olur.

Technics SL-1200 Mk7

Dezavantajları:

1. Titreşim ve Gürültü: Motorun doğrudan döner tabağa bağlı olması nedeniyle, motor titreşimleri ve gürültü doğrudan plaklara iletilebilir, bu da ses kalitesini olumsuz etkileyebilir.

2. Yüksek Maliyet: Doğrudan tahrikli pikaplar genellikle daha pahalıdır çünkü daha karmaşık bir motor yapısına ve teknolojik bileşenlere sahiptir.

Kayış Tahrikli Pikaplar

Avantajları:

1. Daha Az Titreşim: Kayış tahrikli pikaplar, motor titreşimlerinin doğrudan döner tabağa iletilmesini engeller. Bu, ses kalitesini artırarak daha temiz ve saf bir ses üretir.

2. Daha Az Motor Gürültüsü: Motor gürültüsünün kayış tarafından absorbe edilmesi nedeniyle, kayış tahrikli pikaplar daha sessiz çalışır.

3. Daha Ucuz: Genellikle doğrudan tahrikli pikaplara göre daha basit bir yapıya sahip oldukları için maliyetleri daha düşüktür.

Dezavantajları:

1. Kayışın Aşınması: Zamanla kayışın esneme ve aşınma eğilimi vardır, bu da hız kararlılığını olumsuz etkileyebilir ve kayışın düzenli olarak değiştirilmesini gerektirebilir. Özellikle benim gibi vintage pikapları seviyorsanız bu cihazlara uygun kayış bulmak sorun olabilir.

2. Düşük Tork: Kayış tahrikli pikaplar, genellikle daha düşük tork değerlerine sahiptir, bu da hız değişimlerine daha hassas oldukları anlamına gelir.

3. Daha Yavaş Başlatma ve Durdurma: Bu pikaplar, kayışın döner tabağı harekete geçirmesi için daha fazla zamana ihtiyaç duyduğundan, başlatma ve durdurma süreleri daha uzundur.

Sonuç

Pikap seçimi yaparken, kullanıcıların kişisel tercihlerine ve ihtiyaçlarına göre karar vermeleri önemlidir. DJ'ler ve hızlı başlatma/durdurma isteyen kullanıcılar için doğrudan tahrikli pikaplar daha uygun olabilirken, evde daha kaliteli bir dinleme deneyimi arayanlar için kayış tahrikli pikaplar daha cazip bir seçenek olabilir. Her iki türün de ses kalitesi, dayanıklılık ve maliyet açısından dikkate alınması gereken önemli farklılıkları vardır. Müzikli güzel günler dilerim.

Pikap (Vinyl Player): Çeşitleri ve Bileşenleri

Pikap yada plak çalar (Vinyl player), müzik dinleme deneyimini fiziksel ve nostaljik bir şekilde sunan bir cihazdır. Analog ses teknolojisinin bir ürünü olan pikap, müzikseverler arasında hala büyük bir popülariteye sahiptir. Bu makalede, pikap çeşitlerini ve bileşenlerini inceleyerek, pikaplar hakkında daha derinlemesine bilgi edinmeye çalışacağız.

Pikap Çeşitleri

Pikaplar, teknolojilerine ve kullanım amaçlarına göre farklı çeşitlere ayrılabilir. Başlıca pikap çeşitleri şunlardır:

1. Manuel Pikaplar:

• Kullanıcının iğneyi plağın üzerine yerleştirmesi ve plağı başlatması gerekir.
• Daha fazla kontrol sağlar ve ses kalitesinde genellikle daha iyidir.
• Müzikseverler arasında daha popülerdir çünkü işlemin her aşamasında kullanıcı etkileşimi gerektirir.

2. Otomatik Pikaplar:

• İğneyi otomatik olarak plağın üzerine yerleştirir ve çalmayı başlatır.
• Kullanımı kolaydır ve daha az kullanıcı müdahalesi gerektirir.
• Özellikle yeni başlayanlar ve kolaylık arayan kullanıcılar için uygundur.

Technics SL 1200 Mk2

3. Yarı Otomatik Pikaplar:

• Kullanıcının iğneyi manuel olarak plağın üzerine yerleştirmesi gerekir, ancak çalma sonunda iğneyi otomatik olarak kaldırır.
• Hem manuel kontrol hem de otomatik işlevsellik sunar.

4. DJ Pikapları:

• DJ'ler için özel olarak tasarlanmış pikaplardır.
• Sağlam yapı, yüksek torklu motorlar ve hassas hız kontrolü gibi özellikler içerir.
• Plakları karıştırmak için uygundur.

Pikaplarn Bileşenleri

Bir pikap, müziği doğru bir şekilde çalmak için bir araya gelen birkaç temel bileşenden oluşur. Bu bileşenler şunlardır:

1. Tabla (Platter):

• Pikabın ana platformudur.
• Plak buraya yerleştirilir ve tabla döndükçe plak çalınır.
• Tabla, doğru hızda ve sabit bir şekilde dönmelidir.

2. Motor:

• Tablayı döndüren bileşendir.
• İki ana motor türü vardır: kayış tahrikli (belt drive) ve doğrudan tahrikli (direct drive).
• Kayış Tahrikli Motor: Tabla, motor tarafından döndürülen bir kayışla tahrik edilir. Titreşimleri azaltır ve genellikle daha iyi ses kalitesi sağlar.
• Doğrudan Tahrikli Motor: Motor, doğrudan tablayı döndürür. Hızlı başlama ve durma süreleri sağlar, bu nedenle DJ'ler tarafından tercih edilir.

3. Ton kolu (Tonearm):

• İğneyi plağın üzerine yerleştiren ve takip eden bileşendir.
• Plak üzerinde hareket eden koldur. Genellikle düz veya S şeklindedir.
• Ton kolunun hafif olması ve plaktaki titreşimi azaltabilmesi gerekir. Genellikle bir tür alaşımdan veya alüminyumdan yapılır.
• Ton kol, hassas ve dengeli olmalıdır, böylece iğne plağın oluklarını doğru bir şekilde takip edebilir.

4. İğne (Stylus):

• Plağın oluklarındaki ses dalgalarını okuyan küçük, hassas bir bileşendir.
• Genellikle elmas veya safir uçlu bir iğne kullanılır. 
• İğne, kartuşa bağlanan ve plağın oyukları içinde kayan parçadır. Kaydıkça titreşimleri kartuşa gönderir ve bu titreşimleri sonunda elektrik sinyallerine dönüştürür.
  
• İğne genellikle eliptik veya küreseldir. Müzikçaların en çok kullanılan parçalarından biridir ve çabuk yıpranarak sık sık değiştirilmesini gerektirir. Aşınmış bir iğnenin kullanılması ses kalitesini bozabilir.

5. Kartuş (Cartridge):

• İğne tarafından okunan mekanik titreşimleri elektrik sinyallerine dönüştüren bileşendir. Bundan sonra sinyaller amplifikatöre ve sonunda hoparlöre gönderilir
• Kartuş, ton kolun ucuna monte edilir ve ses kalitesinde önemli bir rol oynar.
• Kartuş, pikabın ses kalitesini doğrudan etkileyen ana parçasıdır. Yeni başlayanlar genellikle bunu plağın üzerinden geçen parça olarak algılarlar. Aslında kartuş, iğneyi içinde barındırır

6. Plak Matı:

• Tabla üzerine yerleştirilen ve plağı tutan ince bir materyaldir.
• Plak matı, titreşimleri azaltır ve daha temiz bir ses sağlar.

7. Pre-amplifikatör:

• İğneden gelen zayıf sinyalleri güçlendirerek, amplifikatöre veya hoparlörlere uygun hale getirir.
• Bazı modern plak çalarlar, dahili bir pre-amplifikatör içerirken, bazıları harici bir pre-amplifikatör gerektirir.

 
Pikabın en önemli parçalarını buraya kadar açıkladım. Bu kısımda yukarıda belirtmediğim pikaplarda bulunan diğer bazı parçaları şekil üzerinden açıklayalım.

1. Tabla (Platter)
2. Plak matı (Slipmat)
3. Karşı ağırlık (Counterweight): Karşı ağırlık, kolun sonunda ayarlanabilir bir ağırlıktır. İğnenin izleme kuvvetinin ayarlanmasına yardımcı olur. Doğru miktarda izleme kuvvetine sahip olmak ses kalitesi açısından önemlidir. Karşı ağırlık çok ağır ayarlanırsa iğne kaydı atlayabilir. Ancak çok hafif bir değere ayarlanırsa izleme kuvveti daha fazla olur ve plak zarar görebilir. İhtiyaç duyulan doğru kuvvet miktarını ölçmek için  Stylus Kuvvet Ölçer'i kullanabilirsiniz .
4. Kaymayı önleyici (Anti-skate): Kaymayı önleyici, döner tablanın üzerinde bulunan bir kadrandır. Plak dönerken, kuvvet nedeniyle iğne mile (plakın merkezine) doğru çekilir. Kaymayı önleyici kadran, iğneyi oluğun ortasında tutmaya yardımcı olur, aksi takdirde ses bir hoparlörde diğerine göre daha yumuşak olacaktır. Düzgün ayarlanmazsa bir taraftaki oluklar diğerine göre daha hızlı aşınır.
5. İşaret kolu (Cue lever): İşaret kolu iğneyi plaktan yerleştirmek ve çıkarmak için kullanılır. Dikey olarak hareket eder ve dikkatli kullanılmalıdır.
6. Tone kolu (Tone arm)
7. Perde kontrolü (Pitch Control): Pitch kontrolü tablanın dönüş hızına ince ayar yapmak için kullanılır. +/- seçenekleri vardır ve yüzdesel olarak mevcuttur.
8. Kaide (Plinth): Kaide, vinil oynatıcının tabanıdır. Dönen motordan gelen titreşimi sönümlemek için ağır olacak şekilde tasarlanmıştır.
9. Kafa kabuğu (Headshell): Başlık, kolun ucunda kartuşun monte edildiği kısımdır. Kartuşu ve iğneyi kola bağlamak için kullanılır.
10. Flaş ışığı/ Kalem aydınlatıcı/ İşaret lambası (Strobe Light / Stylus Illuminator / Cueing lamp): Flaş ışığının temel amacı, loş ışıkta iğneyi işaret etmeye yardımcı olmaktır. Karanlık ve loş ışıklı odalarda çalan DJ'ler için genellikle faydalıdır. Bu genellikle en az kullanılan özelliklerden biridir.
11. Merkez mil (Center Spindle): Merkez mil, tablanın ortasındaki çıkıntılı kısımdır. Çalma sırasında plağı tutmak için kullanılır ve kaymasını önler.
12. Başlat/ Durdur (Start/Stop): Tabağın dönmesini başlatan ve durduran düğme.
13. Hız seçici (Speed selector): Hız seçici, tabağın dönüş hızını dakikadaki devir cinsinden belirler. Genellikle 33 rpm veya 45 rpm ve bazen 78 rpm'dir. Genellikle 7 inçlik plaklar 45 rpm'de, 12 inçlik plaklar ise 33 ⅓ rpm'de çalınır.
13. 45 rpm adaptörü (45 rpm adaptor): Bu bölüm 7 inç veya 45 rpm plakları çalarken kullanılır. Kayıttaki delik milden daha büyük olduğundan mile yerleştirilmesi gerekir.
15. Güç Açma / Kapama (Power On/Off): Oynatıcıyı açmak/kapatmak için güç düğmesi.

Sonuç

Pikap , müziği analog bir formatta dinlemenin benzersiz bir yolunu sunar. Manuel, otomatik, yarı otomatik ve DJ pikaplar gibi farklı çeşitleri, kullanıcıların ihtiyaçlarına ve tercihlerine göre çeşitlilik gösterir. Tabla, motor, ton kolu, iğne, kartuş, plak matı ve pre-amplifikatör gibi bileşenler, pikabın doğru ve yüksek kaliteli bir şekilde çalışmasını sağlar. Pikapların bu bileşenleri ve çeşitleri hakkında bilgi sahibi olarak, kendinize en uygun pikabı seçebilir ve müziğin keyfini en iyi şekilde çıkarabilirsiniz.

Kayışlı mı ve Direkt Tahrikli Pikap mı?

Vinil plakların popülerliği son yıllarda yeniden artış gösterirken, pikapların da önemi bir kez daha gündeme gelmiştir. Pikaplar, plaklardaki müziği dinlemek için kullanılan cihazlardır ve temel olarak iki ana tahrik türü ile çalışırlar: kayışlı tahrik (belt drive) ve direkt tahrik (direct drive). Her iki tahrik türünün de kendine özgü avantajları ve dezavantajları vardır. İlginizi çekiyorsa yada yeni bir pikap almayı düşünüyorsanız kayışlı ve direkt tahrikli pikapların avantajları ve dezavantajlarını inceleyeceğiz.

Kayışlı Tahrikli Pikaplar

Kayışlı tahrikli pikaplar, motorun gücünü bir kayış aracılığıyla plak tablasına ileterek çalışır. Kayış, genellikle esnek bir malzemeden yapılmıştır ve titreşimleri ve motor gürültüsünü absorbe etme yeteneğine sahiptir.

Mark Levinson no.5105 Belt drive

Avantajları:

1. Daha Az Gürültü ve Titreşim: Kayış, motor titreşimlerini absorbe ederek plak tablasına geçmesini engeller. Bu da daha sessiz ve temiz bir ses elde edilmesini sağlar.
2. Uygun Maliyet: Kayışlı tahrikli pikaplar genellikle daha ucuzdur, bu da bütçesi sınırlı olan müzikseverler için iyi bir seçenek olmasını sağlar.
3. Kolay Bakım ve Onarım: Kayışın değiştirilmesi genellikle kolay ve ucuzdur, bu da kullanıcılar için pratik bir avantaj sağlar.

Dezavantajları:

1. Daha Az Tork: Kayışlı sistemlerde motor gücü doğrudan plak tablasına aktarılmaz, bu da başlangıç torkunun daha düşük olmasına neden olur. Bu durum, DJ'ler ve hızlı başlatma/durdurma gereksinimi olan kullanıcılar için dezavantaj oluşturabilir.
2. Kayışın Zamanla Aşınması: Kayışlar zamanla esner ve aşınır, bu da hız sapmalarına ve performans düşüklüğüne neden olabilir. Düzenli olarak değiştirilmesi gerekir.
3. Daha Az Stabilite: Kayışın esnekliği nedeniyle hız dalgalanmaları olabilir, bu da ses kalitesini olumsuz etkileyebilir.

Direkt Tahrikli Pikaplar

Direkt tahrikli pikaplar, motorun plak tablasına doğrudan bağlı olduğu sistemlerdir. Bu sistem, motor gücünün doğrudan plak tablasına aktarılmasını sağlar.

Technics SL1500C Direct drive

Avantajları:

1. Yüksek Tork: Direkt tahrikli sistemler yüksek başlangıç torkuna sahiptir, bu da plak tablasının hızlı bir şekilde başlamasını ve durmasını sağlar. Bu özellik, DJ'ler için idealdir.
2. Daha Uzun Ömür: Kayışsız tasarımı nedeniyle, aşınabilecek ve düzenli olarak değiştirilmesi gereken parçalar yoktur. Bu da uzun ömürlü ve dayanıklı bir performans sunar.
3. Hız ve Stabilite: Motorun doğrudan bağlı olması, daha sabit bir hız ve daha az dalgalanma anlamına gelir. Bu da daha tutarlı bir ses kalitesi sağlar.

Dezavantajları:

1. Daha Fazla Gürültü ve Titreşim: Motor doğrudan plak tablasına bağlı olduğundan, motor titreşimleri ve gürültü doğrudan sese yansıyabilir. Bu da ses kalitesini olumsuz etkileyebilir.
2. Yüksek Maliyet: Direkt tahrikli pikaplar genellikle daha pahalıdır. Bu da bütçesi sınırlı olan kullanıcılar için dezavantaj olabilir.
3. Daha Karmaşık Yapı: Bu pikapların iç yapısı daha karmaşıktır ve bu da onarım ve bakım işlemlerini zorlaştırabilir.

Sonuç

Kayışlı ve direkt tahrikli pikaplar, farklı kullanıcı ihtiyaçlarına göre çeşitli avantajlar ve dezavantajlar sunar. Kayışlı tahrikli pikaplar daha az gürültü ve titreşim ile uygun maliyet sunarken, direkt tahrikli pikaplar yüksek tork, uzun ömür ve stabilite sağlar. Hangi tahrik türünün tercih edileceği, kullanıcının bütçesi, kullanım amacı ve ses kalitesi beklentilerine bağlıdır. Her iki tür de müzikseverlere benzersiz ve keyifli bir dinleme deneyimi sunar.