"Helal Gıda" sertifikalandırması, dünyada ve ülkemizde oldukça büyük bir pazar. Bütün dünyada müslümanlar elbette yedikleri gıdaların ve kullandıkları diğer bazı ürünlerin İslami esaslara göre helal olmasını arzu ediyor. Bu gayet anlaşılabilir bir şey. Ben böyle diyorum ama buna da şiddetle karşı çıkanlar var. Helal gıda deyince ülkeye şeriat gelecek zannediyorlar. Oysa Yahudiler yıllardır bu uygulamayı yapıyor. Eğer İsrail'e veya dünyanın diğer ülkerindeki yahudi pazarlarına gıda maddeleri satmayı hedefliyorsanız, ürününüz için Koşer Sertifikası (Kosher) almanız gerekli. Aksi halde bu pazarlarda yer alamazsınız. Ülkemizde de birçok kuruluşun koşer sertifikası vardır. Bu sektörün içinde olanlar bilir. Yahudiler bunu yıllardır uygular. Kimse buna itiraz etmez. Ancak bir müslüman helal gıdadan bahsederse, bazı kesimler tepki gösterir ve bunu ülkeye şeriat gelecek diye yorumlar. Neyse konumuza gelelim.
Helal gıda son yıllarda giderek müslümanların gündemine giren bir konu. Endonezya ve Malezya bu konuda oldukça yol katetmiş durumda.
Ülkemizde helal gıda konusunda iki farklı girişim olduğunu söyleyebiliriz. Bunlardan bir tanesi bu konuyu ülkemiz gündemine ilk getiren GİMDES adlı kuruluş. 2005 yılından beri bu konuda faaliyet gösteren GİMDES aslında bir dernek. Derneğin tam adı "Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Denetleme ve Sertifikalama Araştırmaları Derneği". Bu derneğe bağlı bir de İktisadi İşletme Kurumu olan "GİMDES Helal Ürünleri Araştırma Enstitüsü" var. Kendi deyimleriyle ülkemizde helal ve sağlıklı ürünleri araştırma ve sertifikalandırma çalışmaları yapmak üzere kurulmuş bir sivil toplum kuruluşu. Yine kendi deyimleriyle ilgi alanı olarak gıda, kozmetik ve sağlık ürünlerini seçmişler. GİMDES, 2008 yılından beri yaklaşık 45 ülkeden üyeleri olan WHC (World Halal Council ) üyesi. GİMDES ayrıca WHF (World Halal Foundation) ve Avrupa’da uluslararası akreditasyona sahip helal sertifikalama kuruluşlarının oluşturduğu AHC-EURO çatı kuruluşlarının kurucu üyesi. GİMDES, 2009 yılından beri ülkemizde Helal Gıda sertifikası vermekte.
WHC (World Halal Council), 1999 yılında Jakarta'da (Endonezya) Endonezya, ABD, Avusturalya ve Hollanda'dan girişimciler tarafından kurulmuş, dünya çapında helal belgelendirme yapan kuruluşların oluşturduğu bir federasyon. WHC, ikinci olarak Kuala Lumpur'da (Malezya) faaliyetlerine başlamış.
Helal gıda sertifikası fikrinin ilk çıkış yeri bir müslüman ülke değil. ABD. Evet ilk helal gıda girişimi ABD'de ortaya çıkmış. Bu aslında gayet normal. Müslüman bir ülkede yaşıyorsanız tükettiğiniz gıdaların helal olmaması gibi bir kaygınız olmaz. Ancak müslüman olmayan bir ülkede yaşıyorsanız bu önemli bir sorun olarak önünüze çıkar ve bu konuda çare ararsınız. Yurtdışına çıkanlar ve bu konuda hassasiyetleri olanlar bilir. Eğitim için İngiltere bulunduğum dönemde ve daha sonra gittiğim diğer müslüman olmayan ülkelerde ben de bu konudan oldukça sıkıntı çekmiştim. İngiltere'de kaldığım üniversite yurdunda, yemekhanedeki ahçı artık beni bellemişti. Beni yemek sırasında görür görmez koşarak gelir "bu tavuk, bu balık, bu sığır eti, bu domuz eti" şeklinde bana açıklamalarda bulunurdu. Konumuzu dağıtmadan sırası gelmişken bir hususu daha sizlerle paylaşmak istiyorum. Avrupa ülkeleri insanların inançları konusunda çok daha duyarlı. İngiltere'de üniversite yurdunda kaldığım zaman bir Ramazan ayına denk geldi. Ramazan'ın başlamasından yaklaşık iki hafta önce yurt yönetimi, oruç tutmak isteyen var mı, bize bildirsin diye ilan etti. Sonunda toplam sekiz kişi müracaat etmiş. Ben dahil dört Türk, bir Ürdünlü, bir Kenyalı, bir Faslı, bir Mısırlı müslüman. Yurt yönetimi bize "Sayı fazla olsaydı sizin için sahurda yemek çıkaracaktık. Ama sayı az. Biz size gerekli malzemeleri versek siz kendiniz yaparmısınız?" diye sordu. Bizde kabul ettik. Gerekli malzemeleri bize verdiler. Ramazan boyunca günlük sahur ve iftar yemeklerimizi kendimiz sırasıyla hazırladık. Bir gün Türk usulü pilav, ertesi gün Ürdün usülü anlayacağınız. Güzel bir Ramazan idi benim için. Değişik bir tecrübe. Bu konuyu neden açtım. Ülkemizde bu kadar yıl yurtlarda kaldım. Ancak hiç bir yurt idaresinin böyle bir hareketini görmedim.
Ülkemizde helal gıda konusunda faaliyet gösteren diğer bir kuruluş Türk Standartları Enstitüsü (TSE). Ülkemizin resmi standard hazırlama ve belgelendirme kuruluşu. TSE bu konudaki talebi görmüş olacak ki bu konuya el attı ve Helal Gıda Sertifikası vermeye başladı. TSE, kendi hazırladığı standardlara göre gıda maddelerini ve gıda üreten kuruluşları belgelendiriyor.
Daha öncede belirttim. Helal Gıda belgelendirmesi oldukça büyük bir pazar. Ülkemizde bu pazarın büyüklüğünden bahsederken bir kaç milyar dolardan bahsediliyor. Bu nedenle GİMDES kendine rakip istemiyor. TSE'nin bu işe girmesine şiddetle karşı çıkıyor.Mevcut yapısıyla TSE'nin Helal Gıda Sertifikası veremiyeceğini, TSE'nin bağımsız, tarafsız, yeterli teknik ve ilmi ehliyete sahip olmadığını söylüyor. Bir tarafta TS 521 Şaraplar, TS 522 Şarap Muayene Metodları, TS 3379 Şarap üretiminde kullanılan alet ve makinalar, TS 3379/T1 Şarap Tadım Bardakları, TS 6258, TS EN 14133 Şarap ve Bira standardları diğer tarafta helal standardı olurmu diyorlar.
Gelelim helal sertifikalı şampanyaya. Önce de belirttiğim gibi Yahudiler, Koşer (Kosher) belgelendirmesini yıllardır uyguluyor. Bu konuda oldukça tecrübeliler. Helal gıda konusu gündeme gelince ve bu konuda dünyada oldukça büyük bir pazar olunca, daha önce koşer belgelendirme yapan bazı kuruluşlar bu işe yani helal belgelendirme işine de girdiler. Demem o ki Yahudiler, Helal Gıda sertikası vermeye başladılar ! Bastır parayı al sertifikayı. Nasıl olsa inceleyen yok. Helal mi helal! Bu sertifikayı kim vermiş, güvenilir mi araştıran soruşturan yok. Böyle olunca da piyasada helal gıda sertifikalı domuz eti, domuz ürünleri ve diğer İslam'ın haram kıldığı bazı ürünler yer almaya başladı. Domuz eti olur da, helal (!) şampanya neden olmasın. Hem şampanya hakkında Kuran-ı Kerim'de açık ayette yok (1). İş açığa çıkarsa alkolsüz şampanya gibi kıvırmaya müsait sahada var. Al sertifikayı, sür piyasaya helal (!) şampanyayı. Yılbaşıda geliyor. İyi satılır !
(1) Kuran-Kerim, Bakara Suresi 173. Ayet: "Şüphesiz size ölü hayvan etini, kanı, domuz etini, Allah'tan başkası için kesilen hayvanı haram kılmıştır; fakat, darda kalana, başkasının payına el uzatmamak ve zaruret miktarını aşmamak üzere günah sayılmaz. Çünkü Allah bağışlayandır, merhamet edendir." Kaynak: Kuran-ı Kerim ve Türkçe Anlamı (Meal), Diyanet İşleri Başkanlığı, Dördüncü Baskı, Ankara 1979
Not: Helal (!) domuz etini sorarsanız İnternette arayın bulacaksınız.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder